อัตราตายและภาวะแทรกซ้อนที่สูงจากการตรวจวินิจฉัยโรคหลอดเลือดโคโรนารีผ่านสายสวน โดยไม่มีการทำหัตถการต่อเนื่อง: ผลการศึกษาข้อมูล การขอเบิกย้อนหลังในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (พ.ศ. 2559-2563)

บทคัดย่อ

การตรวจสวนหัวใจ (coronary angiography, CAG) ยังถือเป็น gold standard สำหรับการวินิจฉัยโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ และถือว่ามีความปลอดภัยสูง แต่เริ่มมีหลักฐานว่าอัตราตายและภาวะแทรกซ้อนจาก CAG ในคนไทย อาจสูงกว่าทีควร คณะผู้วิจัยได้ทบทวนอัตราตายในโรงพยาบาลและภาวะแทรกซ้อนของ CAG โดยไม่มีหัตถการต่อเนื่อง (CAG only) ในช่วงปี พ.ศ. 2559-2563 จากฐานข้อมูลการขอเบิกชดเชยในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ทั้งภาครัฐและเอกชน ในช่วงปี พ.ศ. 2559-2561 พบจำนวนผู้ป่วยทีทำ CAG only 40,544 รายของ 100 หน่วยบริการ คิดเป็นร้อยละ 40.9 ของการทำ CAG ทั้งหมด โดยมีอัตราการเสียชีวิตภายในโรงพยาบาล 1,320 ราย (ร้อยละ 3.26) และอีก 698 ราย เสียชีวิตภายใน 30วันหลังกลับบ้าน จึงมียอดผู้เสียชีวิตรวมทั้งสิ้นเป็น 2,018 ราย (ร้อยละ 4.98) ซึ่งไม่มีรายละเอียดถึงสาเหตุการเสียชีวิตในฐานข้อมูล การศึกษาภาวะแทรกซ้อนทางคลินิกจากฐานข้อมูลในช่วง 1 ตุลาคม 2562 ถึง 30 กันยายน 2563 จาก 76 หน่วยบริการที่ขึ้นทะเบียน พบการเสียชีวิตในโรงพยาบาลในผู้ที่ได้รับ CAG only เฉลี่ยร้อยละ 2.9 (0.11-50.00) และมีอุบัติการณ์ของ stroke, acute kidney injury (AKI) ในโรงพยาบาล เฉลี่ยร้อยละ 1.25 (0.30-4.30) และ 7.5 (0.10-15.00) ตามลำดับ อัตราตายและภาวะ แทรกซ้อนที่พบสูงเกินมาตรฐานการทำ CAG เกินสิบเท่า ทำให้เกิดคำถามถึงสาเหตุการตาย ข้อบ่งชี้ มาตรฐานการ ตรวจ และการตัดสินใจ ด้วยข้อมูลจำนวนมากและไม่มีรายละเอียดในฐานข้อมูลที่จะระบุอาการนำ ข้อบ่งชี้ ผลการ ตรวจ และสาเหตุการตาย คณะทำงาน สปสช. จึงได้กำหนดตัวชี้วัดทางคลินิกสำหรับ CAG only ได้แก่ อัตราตาย stroke, AKI และสร้างแบบฟอร์มอิเล็กทรอนิกส์รายงานการตรวจ CAG ขึ้น เพื่อให้หน่วยบริการกรอกเพื่อประกอบการ เบิกชดเชยค่าบริการ ทั้งยังสามารถติดตามคุณภาพในหน่วยบริการของตน และด้วยข้อมูลในปัจจุบัน จึงควรถือว่า CAG only นั้นอาจเป็นหัตถการความเสี่ยงสูงทีต้องเฝ้าระวัง และทบทวนผลการตรวจทุกรายจนกว่าจะมีรายละเอียดการ ่ ศึกษา ทีชัดเจนมากขึ้น