ผลของการนวดเท้าด้วยตนเอง 15 ท่า เพื่อลดอาการเท้าชาในผู้ป่วยเบาหวาน โรงพยาบาลบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีอาการเท้าชาเป็นความเสี่ยงต่อการเกิดแผลที่เท้า ซึ่งนำไปสู่การติดเชื้อและสูญเสียเท้าหรือเสียชีวิตได้ ภาวะแทรกซ้อนการเกิดแผลที่เท้าในโรงพยาบาลบ้านไผ่ ตั้งแต่ปี 2551-2553 พบว่ามีสัดส่วนเพิ่มขึ้นทุกปีร้อยละ 1.96, 2.6 และ 3.2 การศึกษาวิจัยกึ่งทดลอง ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการนวดเท้าด้วยตนเอง 15 ท่า เพื่อลดอาการเท้าชา และเพื่อศึกษาความพึงพอใจของสื่อที่ใช้การนวดเท้า ด้วยตนเอง ในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ขึ้นทะเบียนการรักษาที่ศูนย์สุขภาพชุมชนโรงพยาบาลบ้านไผ่ 4 แห่ง และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 6 แห่ง ระหว่างเดือนมกราคม 2553 ถึง เมษายน 2554 โดยการคัดเลือก ตัวอย่างแบบมีเกณฑ์คัดเข้าจำนวน 230 ราย แบ่งเป็นกลุ่มศึกษา 126 ราย และกลุ่มเปรียบเทียบ 104 ราย กลุ่ม ศึกษาจะได้รับการอบรมนวดเท้าด้วยตนเอง 15 ท่า หลังอบรมนวดเท้าด้วยตนเอง มีการติดตามตรวจ monofilament ทุก 1 เดือน 3 เดือนติดต่อกัน และสอบถามความพึงพอใจต่อสื่อที่ใช้ในการนวดเท้าด้วยตนเอง ติดตามตรวจ monofilament กลุ่มเปรียบเทียบทุก 1 เดือน 3 เดือนติดต่อกัน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ สถิติเชิงพรรณนาได้แก่การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และเปรียบเทียบผลการรักษาโดยใช้สถิติ t-test

การศึกษาพบว่า จำนวนผู้ป่วยในกลุ่มศึกษามีร้อยละการเปลี่ยนแปลงจำนวนจุดที่ชาลดลงหรือมีภาวะ poor monofilament ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p < 0.05 เมื่อเทียบกับกลุ่มเปรียบเทียบ ผลการนวดเท้าด้วยตนเองเฉลี่ย 4 ครั้งต่อสัปดาห์พบว่าจำนวนจุดชาลดลงมากกว่าร้อยละ 75 ในกลุ่มศึกษาส่วนใหญ่ร้อยละ 76.98ความพึงพอใจต่อสื่อที่ใช้ในการนวดเท้าด้วยตนเอง กลุ่มศึกษาชอบสื่อประเภทแผ่นภาพนวดเท้าคิดเป็นร้อยละ 100 รองลงมาคือ คู่มือนวดเท้า และแผ่นซีดี ร้อยละ 96.03 และ 68.25 ตามลำดับ