ประสิทธิผลของการนวดกระตุ้นเต้านม ต่อการไหลของน้ำนมในหญิงหลังคลอด

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (quasi-experimental research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผล ของการนวดกระตุ้นเต้านมต่อการไหลของน้ำนมในหญิงหลังคลอดด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยภายใน 36 ชั่วโมง แรกหลังคลอด กลุ่มตัวอย่าง คือ หญิงหลังคลอด จำนวน 40 คน แบ่งออกเป็น กลุ่มควบคุมที่ได้รับการพยาบาลและ สุขศึกษาสำหรับหญิงหลังคลอดตามปกติ จำนวน 20 คน กลุ่มทดลอง จำนวน 20 คน ได้รับการพยาบาลปกติ สุขศึกษาสำหรับหญิงหลังคลอดตามปกติและโปรแกรมการนวดกระตุ้นเต้านมโดยแพทย์แผนไทยประยุกต์คนเดียว เป็นผู้ทำหัตถการ จำนวน 1 ครั้ง ครั้งละ 30 นาที โดยเปรียบเทียบคะแนนระดับการไหลของน้ำนมก่อนและหลังการ ศึกษาและเปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ (ก) เครื่องมือสำหรับกลุ่มทดลอง ประกอบด้วย (1) แผนการให้สุขศึกษา (2) โปรแกรมการนวดกระตุ้นเต้านม (ข) เครื่องมือสำหรับกลุ่มควบคุม ประกอบด้วย แผนการให้สุขศึกษา เครื่องมือดังกล่าวผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 3 ท่าน ได้ค่าดัชนีความตรงเชิงเนื้อหา เท่ากับ 0.80 ทดสอบความเที่ยงของแบบประเมินคะแนนการไหลของน้ำนม ได้ค่าเท่ากับ 0.90 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติการทดสอบ Kolmogorov–Smirnov สถิติ Independent T-test และสถิติการวิเคราะห์ multiple linear regression ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มทดลองมีคะแนน การไหลของน้ำนมก่อนและหลังการศึกษาเฉลี่ยเท่ากับ 0.9 และ 2.65 ตามลำดับ ซึ่งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) กลุ่มควบคุมมีคะแนนการไหลของน้ำนมก่อนและหลังการศึกษาเฉลี่ยเท่ากับ 1.25 และ 1.25 ตามลำดับ และการศึกษาเปรียบเทียบระหว่างกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลอง พบว่ามีคะแนนการไหลของน้ำนม หลังการศึกษาเฉลี่ย เท่ากับ 1.25 และ 2.65 ตามลำดับ โดยกลุ่มทดลองมีคะแนนการไหลของน้ำนมมากกว่าก่อน ได้รับโปรแกรมอย่างมีค่านัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ซึ่งแสดงให้เห็นว่าการนวดกระตุ้นเต้านมต่อการไหลของน้ำนม ในหญิงหลังคลอดด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยภายใน 36 ชั่วโมงแรกหลังคลอด มีผลต่อการกระตุ้นการไหลของ น้ำนม จึงควรนำโปรแกรมนี้มาใช้ในการแก้ปัญหาน้ำนมมาช้า น้ำนมไม่ไหลหรือไหลน้อย เพื่อส่งเสริมหญิงหลังคลอด ให้ประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มากขึ้น