การพัฒนากระบวนการแปรแผนยุทธศาสตร์สุขภาพจังหวัดมหาสารคามสู่แผนและการปฏิบัติการด้านสุขภาพระดับอำเภอ จังหวัดมหาสารคาม ปี 2547-2550

บทคัดย่อ

แผนยุทธศาสตร์เป็นหัวใจสำคัญในการบริหารองค์กร และการแปรแผนยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน ในสภาวะที่สิ่งแวดล้อมองค์กรมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและตลอดเวลา การ วิจัยเชิงปฏิบัติการ (action rescarch) ดำเนินการในปี 2547-2550 นี้เพื่อพัฒนารูปแบบ เปรียบเทียบ บระสทธิผลการแบรแผนยทธิศาสัตรดานสขภาพจงหวดมหาสารคามสุแผนบภบตการและศักษาความ สัมพันธ์ระหว่างปัจจัยด้านองค์กร ปัจจัยด้านบุคคล ประสิทธิผลของการแปรแผนยุทธศาสตร์และผลสำเร็จของการดำเนินงานตามแผนปฏิบัติการ แบ่งการศึกษาเป็น 3 ระยะคือ 1) การประเมินสถานการณ์และ วิเคราะห์หารูปแบบ 2) ปฏิบัติงานและประเมินผลย่อย 3) ประเมินผลโครงการ โดยสอบถามคณะกรรมการ จัดทำแผนปฏิบัติการระดับอำเภอทุกคน จำนวน 260 คน และสัมภาษณ์เชิงลึกผู้อำนวยการโรงพยาบาลและสาธารณสุขอำเภอทุกคน จำนวน 24 คน เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ 1) แบบสอบถามความรู้การเตรียมปัจจัยด้านองค์กรและปัจจัยด้านบุคคลของระดับอำเภอ ความสอดคล้องและความครบถ้วนของ ตัวชีวัด ข้อคิดเห็นต่อความสำเร็จ การมีส่วนร่วมและความเป็นไปได้ของแผนปฏิบัติการ ปัญหาในการแปรแผนยุทธศาสตร์ 2) ประเด็นในการสนทนากลุ่ม 3) แนวทางการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก 4) แบบประเมินแผนปฏิบัติการระดับอำเภอ วิเคราะห์เปรียบเทียบข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณา วิเคราะห์ความสัมพันธ์โดย Pearson's product-noment correation coefficient และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการพัฒนา พบว่า รูปแบบการพัฒนาประกอบด้วย 5 กิจกรรมสำคัญ คือ 1) การอบรมเชิงปฏิบัติการทีมจัดทำแผนปฏิบัติการ 2) การระดมสมองของทีมจัดทำแผนยุทธศาสตร์และทีมจัดทำแผนปฏิบัติการ 3) การจัดการความรู้ระหว่างทีม จัดทำแผนยุทธศาสตร์และทิมจัดทำแผนปฏิบัติการ 4) การนิเทศ ติดตามงานทีมจัดทำแผนปฏิบัติการโดยคณะทำงานระดับจังหวัด 5) การจัดตั้ง Waroom ของผู้บริหารระดับจังหวัดและระดับอำเภอ โดยครอบคลุมใน ๑ มิต คิอ มิติการมีส่วนร่วมและความหลากหลาย มติกระบวนการเรียนร์แบบสหวิทยาการ ผลการประเมิน หลังการพัฒนา พบว่า มีผลดีขึ้นเมื่อเปรียบเทียบกับก่อนการพัฒนา คือ ความรู้ของคณะกรรมการวางแผน ปภบตการดานสขภาพระดบอาเภอการเตรยมปจจยดานบคคลและปจจยดานองคกรเพอการแปรแผนยทธศาสตร (2547-2549) ความสอดคล้องของแผนปฏิบัติการด้านสุขภาพระดับอำเภอกับแผนยุทธศาสตร์ด้านสุขภาพ จังหวัด และความครบถ้วนของตัวชีวัดของแผนปฏิบัติการด้านสุขภาพระดับอำเภอตามแผนยุทธศาสตร์ด้าน สุขภาพจังหวัด ความคิดเห็นของคณะกรรมการวางแผนปฏิบัติการด้านสุขภาพระดับอำเภอด้านความสำเร็จ ของแผนปฎบตการดานสุขภาพระดบอาเภอ ดานการมสวนรวมเนการจดทาแผนปฏบตการดานสุขภาพระดับอำเภอ และด้านความเป็นไปได้ของแผนปฏิบัติการด้านสุขภาพระดับอำเภอ หลังการพัฒนา พบว่า ภาพรวมทั้งหมด 13 ยุทธศาสตร์ระดับจังหวัด และภาพรวมของแผนปฏิบัติการด้านสุขภาพระดับอำเภอทั้งหมด 13อำเภอ มีความสอดคล้อง มีความครอบคลุมของกิจกรรมและมีความครบถ้วนของตัวชี้วัดของแผนปฏิบัติการด้านสุขภาพระดับอำเภอกับแผนยุทธศาสตร์ด้านสุขภาพจังหวัดที่ระดับสูง ผลการประเมินการปฏิบัติราชการตามคำรับรองการปฏิบัติราชการของระดับอำเภอ เมื่อสิ้นสุดปีงบประมาณ 2550 พบว่า ภาพรวมทั้ง จังหวัดมีค่าเฉลี่ยการดำเนินงานบรรลุเป้าหมายตัวชี้วัดตามคำรับรองการปฏิบัติราชการที่ระดับดี (ร้อยละ 82.51) ปัจจัยด้านองค์กร ปัจจัยด้านบุคคลและความรู้ของคณะกรรมการจัดทำแผนปฏิบัติการ มีความสัมพันธ์ในทางบวกกับประสิทธิผลของการแปรแผนยุทธศาสตร์ด้านสุขภาพจังหวัดสู่แผนปฏิบัติการด้านสุขภาพระดับอำเภอ เช่นเดียวกันกับผลสำเร็จของการดำเนินงานตามแผนปฏิบัติการระดับอำเภอและแผนยุทธศาสตร์ด้าน สุขภาพของจังหวัด อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (ค่าพี <0.05) โดยสรุปรูปแบบการแปรแผนยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติการที่พัฒนาขึ้นนี้สามารถจะทำให้เกิดประสิทธิผลในการปฏิบติ และประสิทธิผลในการปฏิบัติตามแผน ซึ่งกำหนดได้ แต่ต้องดำเนินการให้แล้วเสร็จก่อนการเริ่มปฏิบัติงานทุกปีและต้องมีการควบคุมกำกับการปฏิบัติตามแผนที่ดี