บทบาทการมีส่วนร่วมของชุมชนในการสร้างเสริมสุขภาพแนวใหม่

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทการมีส่วนร่วมของชุมชนในการสร้างเสริมสุขภาพแนวใหม่เพื่อให้ประชาชนมีสุขภาพดี โดยมีรูปแบบวิธีการวิจัยเชิงปริมาณ (quantitative research) เก็บรวบรวม ข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามในกลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาครั้งนี้ได้แก่ผู้ปฏิบัติงานในกลุ่มและองค์กรที่ดำเนิน กิจกรรมเกี่ยวข้องกับการสร้างเสริมสุขภาพ ทั้งในหน่วยงานสาธารณสุข หน่วยงานด้านการศึกษา ภาคีเครือ ข่ายต่าง ๆ ที่ดำเนินกิจกรรมดังกล่าว จำนวน 450 คน และวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ (qualitative research) วิธีการเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก (indepth interview) แบบมีโครงสร้าง (structured inter view)ในกลุ่มบุคลากรสาธารณสุขที่ปฏิบัติงานสร้างเสริมสุขภาพระดับตำบล/อำเภอ/จังหวัด และผู้ที่ปฏิบัติงานในองค์กรภาคีเครือข่ายที่ดำเนินกิจกรรมเกี่ยวข้องกับการสร้างเสริมสุขภาพ ดำเนินการในพื้นที่ จังหวัดเชียงใหม่จำนวน 86 คน ในช่วงเวลาเดือนมกราคม - กรกฎาคม พ.ศ. 2550 โดยมีวิธีการวิเคราะห์ข้อมูลดังนี้ ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติเชิงพรรณนา ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และข้อมูลเชิงคุณภาพในการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) และตรวจสอบความครอบคลุมของข้อมูลที่ต้องการ

กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ปฏิบัติงานในกลุ่มหรือองค์กรที่ดำเนินกิจกรรมเกี่ยวกับการสร้างเสริมสุขภาพ และ บุคลากรสาธารณสุข จำนวน 450 คน พบว่าส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (57.6%) อยู่ในช่วงอายุ 20-29 ปี (29.8%) สถานภาพสมรสคู่ (53.6%) อาชีพที่พบมากที่สุดคือ รับจ้าง/กรรมกร (30.0%) ระดับประถมศึกษา (28.4%) ทัศนคติต่อพฤติกรรมการสร้างเสริมสุขภาพด้านอนามัยส่วนบุคคล เห็นด้วยอย่างยิ่งในเรื่องการอาบน้ำอย่าง น้อยวันละ 1 ครั้งทุกวัน (91.9%) การมีพฤติกรรมการล้างมือทุกครั้งก่อนกินข้าวและหลังเข้าห้องน้ำ (86.9%) ด้านอาหารและโภชนาการ กลุ่มตัวอย่างเห็นด้วยกับการมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่มีผักสดหรือผลไม้ (70.4%) และเห็นว่าไม่ควรกินอาหารที่ใส่สารกันบูด (53.5%) ส่วนทัศนุคติต่อพฤติกรรมการสร้างเสริมสุขภาพด้านการออกกำลังกาย พบว่า ส่วนใหญ่ (44.7%) เห็นด้วยอย่างยิ่งกับการออกกำลังกาย โดยการทำงานบ้านและงานอาชีพที่ต้องเคลื่อนไหวที่มีเหงือออก (32.7%) เห็นด้วยกับการออกกำลังกายอย่าง น้อยสัปดาห์ละ 3 วัน และคิดว่าควรเริ่มจากการออกกำลังกายเบาๆ เพิ่มขึ้นจนเหนื่อยแล้วค่อย ๆ ลดลงเมื่อสิ้นสุดกิจกรรม

ในบทบาทการมีส่วนร่วมของชุมชนต่อการเสริมสร้างสุขภาพ ร้อยละ 52.5 เห็นด้วยอย่างยิ่งกับการไม่รุกล้ำทำลายสิ่งแวดล้อมและควรสร้างการมีส่วนในการดูแลป่าไม้ชุมชนที่สาธารณะ และร้อยละ 38.9 เห็นด้วยอย่างยิ่งกับการมีส่วนร่วมในชุมชน ด้วยการเข้าประชุมหมู่บ้านเมื่อมีโอกาส และร้อยละ 31.2 เห็นด้วยอย่าง ยิ่งที่ควรส่งเสริมผลักดันให้ชุมชนปราศจากมลพิษ ในบทบาทขององค์กรสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดต่อการสร้างเสริมสุขภาพแนวใหม่ มีการกำหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจ ที่มุ่งเน้นการมีส่วนร่วมของประชาชนให้เกิดการสร้างเสริมสุขภาพในชุมชน นอกจากนี้ความคาดหวังของภาคีเครือข่ายยังต้องการให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมีบทบาทในการ การขับเคลื่อนการดำเนินงานเชิงรุก และมีบทบาททั้งบทบาท "ผู้สนับสนุนให้เกิดการสร้างเสริมสุขภาพที่ดี" บทบาท "ผู้กำกับกิจกรรมการสร้างเสริมสุขภาพ" รวมทั้งบทบาท "ผู้ประเมิน" และ" ผู้ดำเนินการ"

การสร้างความตระหนักในชุมชนช่วยในการสร้างเสริมสุขภาพแนวใหม่และการมีส่วนร่วมในการ อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม