การประเมินผลกระทบทางสุขภาพของผู้ประกอบอาชีพเก็บขยะและคัดแยกขยะ ในประเทศกำลังพัฒนา : การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ทบทวนวรรณกรรมและสังเคราะห์งานวิจัยเกี่ยวกับความชุกของสิ่งคุกคามและผลกระทบทางสุขภาพที่เกิดขึ้น (2) เพื่อศึกษากระบวนการประเมินผลกระทบทางสุขภาพของผู้ประกอบอาชีพเก็บขยะและคัดแยกขยะในประเทศกำลังพัฒนา วิธีการศึกษา  เป็นการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ สืบค้นเอกสารจากฐานข้อมูล Google scholar,  PubMed , Science Direct ที่ได้รับการเผยแพร่ระหว่างปี ค.ศ.2012 – 2022  ขอบเขตการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ 3 ขั้นตอน ประกอบด้วย การกลั่นกรอง  การกำหนดขอบเขต และการประเมินผลกระทบ โดยคัดเลือกเอกสารการศึกษาเชิงปริมาณ หรือทั้งเชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพ โดยความเห็นพ้องของผู้ประเมินทั้ง 3 คน   ในกรณีที่ความคิดเห็นไม่ตรงกัน จะมีผู้เชี่ยวชาญ 1 ท่าน เป็นผู้ตัดสิน  กำหนดคําค้นที่เกี่ยวข้องแล้วทําการคัดกรองตามเกณฑ์ หลังจากนั้นนำมาประเมินคุณภาพการวิจัย แล้วหาค่าขนาดความชุกของเหตุการณ์การเจ็บป่วยและการบาดเจ็บจากการจัดการขยะด้วย Pool Proportion Rate สำหรับการศึกษากระบวนการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธี content analysis จากการศึกษาทั้งหมด 59,927 ฉบับ พบ 9 งานวิจัยที่ผ่านเกณฑ์การคัดเข้าคัดออกและการประเมินคุณภาพ จากประเทศกำลังพัฒนาทั้งหมด 6 ประเทศ ได้แก่ ประเทศมาเลเซีย  อินเดีย ฟิลิปปิน อียิปส์ เอธิโอเปีย  สิมบัปเวย์ ผลการศึกษาพบว่า (1) การศึกษาในกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 2,621 ราย มีความชุกของสิ่งคุกคามและผลกระทบทางสุขภาพเท่ากับ 48.47 95%CI (36.4 – 60.60) (2) กระบวนการการประเมินผลกระทบทั้ง 3 ขั้นตอน พบว่า (2.1) กระบวนการกลั่นกรอง มีจำนวนทั้งหมด 9 ฉบับ ข้อมูลที่นำมาใช้ในกระบวนการกลั่นกรองประกอบด้วย ปัญหาการจัดการขยะ  อันตรายและปัจจัยเสี่ยงด้านสุขภาพ ความเหลื่อมล้ำ การเข้าถึงระบบริการสารณะ โดยพบว่าข้อมูลเหล่านี้มีการรวบรวมข้อมูลจากรายงาน และการทบทวนเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง สำหรับข้อห่วงกังกลคือ ความเสี่ยง อันตรายและผลกระทบทางสุขภาพที่เกิดขึ้นจากกระบวนการเก็บขยะและคัดแยกขยะ  (2.2) กระบวนการกำหนดขอบเขต มีจำนวน 4 ฉบับ พบว่ามีการกำหนด  ดัชนี้ชี้วัด ใน 2 มิติ คือมิติด้านปัจเจคบุคคล ได้แก่ ขนาดความรุนแรงของปัญหา อันตรายปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง และพฤติกรรมการสวมเครื่องป้องกันอันตรายส่วนบุคคล และมิติด้านระบบบริการ ได้แก่ การกำหนดนโยบายและแผนงานการจัดการขยะ (2.3) กระบวนการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ 4 ฉบับแบ่งออกเป็น 2 รูปแบบคือการประเมินความเสี่ยงและขนาดปัญหาผลกระทบทางสุขภาพจากการประกอบอาชีพเก็บขยะและคัดแยกขยะ พบว่ายังมีข้อจำกัดของการประเมินผลกระทบทางสุขภาพของทั้ง 3 กระบวนการที่ขาดการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียสำคัญในพื้นที่ จึงควรพิจารณาถึงความครอบคลุมด้านข้อมูลทั้งมิติสุขภาพเศรษฐกิจและสังคม ในทุกกระบวนการให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมของผู้ประกอบอาชีพเก็บขยะและคัดแยกขยะในการให้ข้อมูลเพื่อให้ได้รับผลการประเมินผลกระทบทางสุขภาพที่นำไปใช้ได้ในทางปฏิบัติ