ปัจจัยทำนายผลการดำเนินงานของหน่วยบริการปฐมภูมิในจังหวัดพัทลุง

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงสำรวจ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายผลการดำเนินงาน และปัญหา/อุปสรรครวม ทั้งข้อเสนอแนะการดำเนินงานของหน่วยบริการปฐมภูมิในจังหวัดพัทลุง เก็บข้อมูลจาก 2 แหล่ง คือ 1) ข้อ มูลผลการดำเนินงานได้จากรายงานประเมินผลการดำเนินงานตามมาตรฐานศูนย์สุขภาพชุมชน และ 2) ข้อมูล ปัจจัยผลการดำเนินงาน ได้จากการสอบถามบุคลากรสาธารณสุขของหน่วยบริการปฐมภูมิ จำนวน 130 คนแบบสอบถามผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิ 5 ท่าน ได้ค่าดัชนีความตรงเชิงเนื้อหาเท่ากับ 0.87 วิเคราะห์ข้อมูลผลการดำเนินงานโดยใช้การแจกแจงความถี่และร้อยละ วิเคราะห์ปัจจัยทำนายผลการดำเนินงานของหน่วยบริการปฐมภูมิโดยใช้สถิติวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติก สรุปปัญหา/อุปสรรคและข้อเสนอแนะการดำเนินงานของหน่วยบริการปฐมภูมิโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา

ารวิจัย พบว่า หน่วยบริการปฐมภูมิไม่ผ่านมาตรฐาน ร้อยละ 25.5 โดยไม่ผ่านมาตรฐานดังนี้ 1) ด้านบริการ เรื่อง ความครอบคลุมของการมีและใช้แฟ้มชุมชน และแฟ้มครอบครัว 2) ด้านบริหารจัดการ เรื่อง รูปแบบบริการที่ต่อเนื่อง และความสามารถในการจัดบุคลากร และ 3) ด้านวิชาการ เรื่อง การทำวิจัยในพื้นที่และการพัฒนานวัตกรรม สำหรับปัจจัยที่มีอำนาจทำนายผลการดำเนินงานของหน่วยบริการปฐมภูมิ คือ สัดส่วน บุคลากรต่อจำนวนประชากรที่รับผิดชอบ และจำนวนผู้รับบริการรักษาพยาบาลต่อวัน โดยสามารถทำนายได้ร้อยละ 32.5 (adjusted R' = 0.32) ทั้งนี้หน่วยบริการปฐมภูมิที่มีสัดส่วนบุคลากรต่อจำนวนประชากรรับผิดชอบไม่เกินเกณฑ์จะผ่านมาตรฐานได้มากกว่าหน่วยบริการปฐมภูมิที่มีสัดส่วนบุคลากรต่อจำนวนประชากร รับผิดชอบเกินเกณฑ์ 10.9 เท่า (OR 10.9, 95% CI 3.4, 35.7) และหน่วยบริการปฐมภูมิที่มีจำนวนผู้รับบริการรักษาพยาบาลต่อวันมากมีโอกาสผ่านมาตรฐานได้มากกว่าหน่วยบริการปฐมภูมิที่มีจำนวนผู้รับบริการ รักษาพยาบาลต่อวันน้อย 10.3 เท่า (OR 10.3, 95% CI 2.7, 39.5)

ปัญหา/อุปสรรคในการดำเนินงานของหน่วยบริการปฐมภูมิ ได้แก่ ขาดบุคลากร ได้รับการจัดสรรงบประมาณน้อย และขาดที่ปรึกษา ผู้ชี้แนะมาตรฐาน สำหรับข้อเสนอแนะ ได้แก่ การจัดสรรบุคลากรให้เหมาะสม การจัดสรรงบประมาณให้เพียงพอ การจัดทีมพัฒนาคุณภาพให้เป็นที่ปรึกษาในการดำเนินงานตามมาตรฐานอย่างต่อเนื่อง และการสร้างขวัญกำลังใจให้แก่ผู้ปฏิบัติงาน

การศึกษาครั้งนี้ให้แนวทางแก่ผู้บริหารวางแผนพัฒนาหน่วยบริการปฐมภูมิให้ผ่านมาตรฐาน โดยการกระจายอัตรากำลังคนที่มีอยู่ให้เหมาะสมในหน่วยบริการทุกแห่ง จัดทีมพัฒนาคุณภาพซึ่งเป็นที่ปรึกษาอย่าง ต่อเนื่องและจริงจัง สร้างขวัญกำลังใจให้แก่ผู้ปฏิบัติงาน และส่งเสริมการทำงานกับชุมชน