ประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมการมาตรวจคัดกรองโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตาของผู้ป่วยเบาหวานศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองวัดโสธรวราราม
คำสำคัญ:
โรคเบาหวาน, โรคเบาหวานเข้าจอประสาทตา, ความรอบรู้ด้านสุขภาพบทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการีส่งเสริมการมาตรวจคัดกรองโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตาของผู้ป่วยเบาหวาน ศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองวัดโสธรวราราม เป็นการีวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่ม วัดผลก่อนและหลังการทดลอง เลือกตัวอย่างแบบเจาะจง กลุ่มควบคุม 50 คนได้รับการดูแลตามปกติ กลุ่มทดลอง
50 คน ได้รับการดูแลตามโปรแกรมการส่งเสริมการมาตรวจคัดกรองโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตาฯ ดำเนินการเดือนตุลาคมถึงธันวาคม 2566 เครื่องมือวิจัยได้แก่ (1) โปรแกรมการส่งเสริมการมาตรวจค์ัดกรองโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตาฯ ตามแนวค์ิดการสรี้างความรอบุรี้้ด้านี้สุขภาพ ประกอบด้วยการับส่งเสริมทักษะการเข้าถึงข้อมูล
ความรู้โรคเบาหวานเข้าจอประสาทตา การใช้ Line official account และโทรศัพท์ แจ้งเตือนวันนัดหมายล่วงหน้า 1 สัปดาห์ และ 1 วัน (2) แบบบันทึกข้อมูล (3) แบบทดสอบความรู้เรื่องโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตา ตรวจสอบดัชนีความตรงตามเนี้่อหาโดยผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่านเท่ากับ 0.98, 0.95 ตามลำาดับ และค่าดัชนีความสอดคล้องระหว่างวัตถุประสงค์และข้อคำถามของแบบทดสอบความรู้ฯ เท่ากับ 0.7-1 โดยมีค่าสัมประสิทธิ์ความเชื่อมั่น(Cronbach’s alpha) = 0.76 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา Chi-square, paired t-test, 95%CI ของ relative rate และ
attributable fraction ผลการศึึกษาพื่บุว่า กลุ่มทดลองมีคะแนี้นี้หลังให้ความรู้เรี่องโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตา เพิ่มขึ้นมากกว่าก่อนให้ความรู้อย่างมีนี้ัยสำาัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) และมีอัตราการไม่มาตรวจคัดกรอง (ร้อยละ 12.0) ต่ำกว่ากลุ่มควบคุม (รี้อยละ 46.0) 3.83 เท่า อย่างมีนี้ัทางนัยสำคัญทางสถิต (95%CI=of RR 1.70-8.60) และพบว่าโปรแกรมการส่งเสริมการมาตรวจคัดกรองโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตาฯ มีประสิทธิผลในการลดอัตราการไม่มาตรวจคัดกรองได้ร้อยละ 73.90
Downloads
เอกสารอ้างอิง
สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์, สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุุมโรค, ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย. แนวทางการตรวจคััดกรองและดููแลรักษาโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตา. กรุุงเทพมหานคร: ชุุมนุุมสหกรณ์การเกษตรแห่่งประเทศไทย; 2558.
The WHO Regional Office for Europe. Diabetic retinopathy screening: a short guide. Increase effectiveness maximize benefits and minimize harm [Internet]. 2021 [cited 2022 Dec 25]. Available from: http://www.who.int/about/licensing
Strutton R, Chemin Du, Stratton IM, Forster AS. System-level and patient-level explanations for nonattendance
at diabetic retinopathy screening in Sutton and Merton (London, UK): a qualitative analysis of a service evaluation. BMJ Open [Internet]. 2016 [cited 2023 Jan 15];6(5):e010952. Available from: https://bmjopen.bmj.com/content/bmjopen/6/5/e010952
Egunsola O, Dowsett LE, Diaz R, Brent MH, Rac V, Clement FM. Diabetic retinopathy screening: a systematic
review of qualitative literature. Can J Diabetes [Internet].2021 [cited 2023 Jan 15];45(8):725-33.e12. Available from: https://www.canadianjournalofdiabetes.com/article/S1499-2671(21)00032-0
Lanzetta P, Sarao V, Scanlon PH, Barratt J, Porta M, Bandello F, et al. Fundamental principles of an effective
diabetic retinopathy screening program. Acta Diabetol [Internet]. 2020 [cited 2023 Jan 15]; 57(7):
-98. Available from: https://www.researchgate.net/publication/340258583_Fundamental_principles_
of_an_effective_diabetic_retinopathy_screening_program
Lawrenson JG, Graham-Rowe E, Lorencatto F, Burr J,Bunce C, Francis JJ, et al. Interventions to increase attendance
for diabetic retinopathy screening. Cochrane Database Syst Rev [Internet]. 2018 [cited 2022 Dec25];1(1):CD012054. Available from: cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858
Lisa C, Claire J. Successfully implementing a diabetic retinopathy screening service in general practice: what
does the evidence tell us. Australian Family Physician 2017;46(7):529-35.
Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International 2000;15(3):259-67.
ขวัญเมือง แก้วดำเกิง. ความรอบรู้ด้านสุุขภาพ: การเข้าถึงความเข้าใจ และการประยุกต์ใช้. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุุงเทพมหานคร: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง; 2561.
สุธารัตน์ สุุวรรณกษาปณ์, นภัทร อินิทรทรง. การพัฒนารูปแบบการคัดกรองภาวะเบาหวานขึ้้นจอประสาทตา [อินเทอร์เน็ต ]. 2564 [สืบค้นเมื่่อ 2 ม.ค. 2565]. แหล่งข้อมูล: https://hpc2service.anamai.moph.go.th/kmhpc2/myfile/r3.pdf
ศิริเนตร สุขดี, อารยา เชียงของ, วีรพงษ์์ พวงเล็ก. ประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาจิตวิทยาเชิงบวกและความรอบรู้ทางสุขภาพที่่มีต่อพฤติกรรมการดููแลตนเองในกลุ่มเสี่่ยงโรคเรื้อรััง. วารสารวิชาการ วิจัยและนวััตกรรม มสธ. (มนุษยศาสตร์์และสังคมศาสตร์) 2565;2(2):23-34.
สฤษดิ์เดช เจริญไชย, อัมพร วารินทร์, ศรัญญา ปานปิ่น, มาสริน ศุกลปัักษ์์. ผลของรูปแบบกิจกรรมต่อความรอบรู้ทางสุุขภาพในการเฝ้าระวังและป้องกันการเกิดกลุ่มอาการกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันในกลุ่มประชากรกลุ่มเสี่ยง จังหวัดนทบุรี. วารสารโรงพยาบาลสกลนคร 562;22(3):31-41.
เนตรนภา บุญธนาพิศาน. ผลของโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองโดยใช้แอปพลิเคชันไลน์ต่อพฤติกรรมสุขุภาพและระดับน้ำตาลสะสมในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานที่่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ [วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร;2564. 143 หน้า.
วรัญญา ตั้งตระกูล. ประสิทธิผลของการแจ้งเตือนทางโทรศัพท์ต่่อการมาบริการตรวจเต้านมโดยบุคลากรทางการแพทย์ในหน่วยบริการปฐมภูมิ: การทดลองแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุม. วารสารระบบบริการปฐมภููมิและเวชศาสตร์ครอบครััว 2565;5(2):113-22.
Campbell ZC, Dawson JK, Kirkendall SM, McCa eryKJ, Jansen J, Campbell KL, Lee VWS, Webster AC.Interventions for improving health literacy in people with chronic kidney disease. Cochrane Database Syst Rev [Internet]. 2022 [cited 2022 Dec 25];12(12):CD012026. Available from: https://doi.org/10.1002/14651858.CD012026.pub2
Goncalves-Bradley DC, Maria ARJ, Ricci-Cabello I, Villanueva G, Fonhus MS, Glenton C, et al. Mobile
technologies to support healthcare provider to healthcare provider communication and management of care. Cochrane
Database Syst Rev [Internet]. 2022 [cited 2022 Dec 25];8(8):CD012927. Available from: https:// www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD012927.pub2/full
อำภา จิตกุย, สมใจ ชีพสุข , ปาริชาติ จันทร์สุนทราพร, อาทิตย์ แก้วนพรัตน์. การศึกษาต้นทุนทางการพยาบาลผู้ป่วยเบาหวานขึ้้นจอประสาทตา. วารสารวชิรพยาบาล 2566;25(2): 40-53.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
วิธีการอ้างอิง
ฉบับ
บท
การอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 กระทรวงสาธารณสุข
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
