ประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพโดยลดการบริโภคเครื่องดื่มรสหวาน ในอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดตาก

บทคัดย่อ

การวิจัยแบบกึ่งทดลองครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพโดยลดการ บริโภคเครื่องดื่มรสหวานในอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดตาก กลุ่มตัวอย่าง คือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดตาก รวมจำนวน 70 คน โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 35 คน และกลุ่มควบคุม 35 คน ที่ได้จากการเลือกแบบจำเพาะเจาะจง กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพโดยลดการบริโภคเครื่องดื่มรสหวาน ในอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดตาก โดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีพฤติกรรมตามแผน ส่วนกลุ่มควบคุมได้ รับการส่งเสริมสุขภาพแบบทั่วไป ข้อมูลถูกรวบรวมโดยแบบสอบถาม 6 ส่วน ทดสอบความตรงเชิงเนื้อหาของ แบบสอบถาม พบค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) ระหว่าง 0.67-1.00 และทดสอบความเชื่อมั่นของแบบสอบถาม เจตคติต่อพฤติกรรม การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิง การรับรู้ความสามารถแห่งตน ความตั้งใจ และพฤติกรรมการบริโภค เครื่องดื่มรสหวาน มีค่าครอนบาคแอลฟา เท่ากับ 0.80, 0.79, 0.85, 0.86 และ 0.88 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดย ใช้สถิติพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบประสิทธิผลของโปรแกรมระหว่างกลุ่ม โดย ใช้สถิติ independent t-test และภายในกลุ่ม ใช้สถิติ paired t-test ผลการศึกษา พบว่า หลังการจัดโปรแกรม กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยเจตคติต่อพฤติกรรมการลดการบริโภคเครื่องดื่มรสหวาน การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิง การรับรู้ ความสามารถแห่งตน และความตั้งใจในการลดการบริโภคเครื่องดื่มรสหวาน สูงกว่าก่อนการจัดโปรแกรมและสูง กว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรม การบริโภคเครื่องดื่มรสหวานและค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกาย ต่ำกว่าก่อนการจัดโปรแกรมและต่ำกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมี นัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ซึ่งแสดงให้เห็นว่าโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นสามารถส่งเสริมให้อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านลดการบริโภคเครื่องดื่มรสหวานได้ จึงควรนำโปรแกรมไปประยุกต์ใช้ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม การลดการบริโภคเครื่องดื่มรสหวานในอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน เพื่อป้ องกันการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง และสามารถเป็นแบบอย่างการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ดีในชุมชน