วิธีตรวจวิเคราะห์สารเคมีกำจัดแมลงตกค้าง 53 ชนิดในข้าวสาร

บทคัดย่อ

ข้าวเป็นสินค้าเกษตรหลักของการส่งออกของประเทศไทย ผลผลิตรวมทั้งประเทศ ในปี 2560-2565 มีปริมาณโดยเฉลี่ย 25.6 ล้านตัน จึงมีการควบคุมคุณภาพของข้าวสารโดยจึงกำหนดค่ามาตรฐานปริมาณสารพิษตกค้างประเภทสารเคมีกำจัดแมลงสูงสุด แต่ปัจจุบันยังไม่มีวิธีมาตรฐานสำหรับการวิเคราะห์ปริมาณสารเคมีกำจัดแมลงในตัวอย่างข้าวสาร จึงมีความจำเป็นต้องพัฒนาศักยภาพห้องปฏิบัติการให้มีวิธีมาตรฐานที่มีความน่าเชื่อถือและสามารถตรวจวิเคราะห์สารเคมีกำจัดแมลงตามที่กฎหมายกำหนดไว้ได้ เพื่อพัฒนาวิธีและทดสอบความใช้ได้ของวิธีวิเคราะห์สารกำจัดแมลงตกค้าง 53 ชนิดในข้าวสาร สำหรับใช้เป็นวิธีมาตรฐานที่ผ่านการรับรองความสามารถของห้องปฏิบัติการตามมาตรฐานสากล ISO/IEC 17025:2017 เป็นการศึกษาโดยพัฒนาวิธีและทดสอบความใช้ได้ของวิธีระหว่างเดือนตุลาคม 2562 ถึง เดือนกุมภาพันธ์ 2563 ให้ได้วิธีวิเคราะห์สารเคมีกำจัดแมลง ได้แก่ กลุ่มออร์กาโนคลอรีน กลุ่มออร์กาโนฟอสฟอรัส และกลุ่มสารไพรีทรอยด์ ในตัวอย่างข้าวสาร โดยทำการสกัดด้วย dispersive solid phase extraction ก่อนการวิเคราะห์ด้วยเครื่อง GC-FPD-µECD วิธีที่มีช่วงความเป็นเส้นตรงกลุ่ม OCs 10-100, กลุ่ม OPs และ SPs 50 -200 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร (r² > 0.9900) ขีดจำกัดในการตรวจวัดของกลุ่ม OCs เท่ากับ 0.03, กลุ่ม OPs และ SPs เท่ากับ 0.05 มิลลิกรัมกรัมต่อกิโลกรัม และขีดจำกัดของการวัดเชิงปริมาณทั้ง 3 กลุ่ม เท่ากับ 0.10 มิลลิกรัมกรัมต่อกิโลกรัม มีค่าความแม่น (%recovery) อยู่ระหว่าง 83 ถึง 109 และความเที่ยงแสดงด้วยค่า HORRAT อยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับ วิธีวิเคราะห์สารเคมีกำจัดแมลงได้ 53 ชนิดในข้าวสารที่มีความจำเพาะเจาะจง เป็นวิธีที่ผ่านการทดสอบความใช้ได้ของวิธี สามารถใช้วิธีที่พัฒนาขึ้นสำหรับการวิเคราะห์ในตัวอย่างข้าวสาร และผ่านรับรองมาตรฐานสากล ISO/IEC 17025 พร้อมทั้งเปิดให้บริการตรวจวิเคราะห์ของศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 10 อุบลราชธานี