การประเมินผลการดำเนินงานป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับและ มะเร็งท่อน้ำดี อำเภอสีชมพู จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลการดำเนินงานป้องกันควบคุมโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี อำเภอสีชมพู จังหวัดขอนแก่น  ผู้เข้าร่วมวิจัย คือ กลุ่มที่ 1 ผู้บริหารของโรงพยาบาลและสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ องค์การบริหารส่วนตำบล  ครู  ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล  อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) และบุคลากรสาธารณสุขผู้รับผิดชอบงาน จำนวน 25  คน กลุ่มที่ 2 คือ ประชาชนที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไป จำนวน 375 คน เก็บรวบรวมข้อมูลจากการสนทนากลุ่ม แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดย ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ paired t – test

              ผลการศึกษาข้อมูลเชิงคุณปริมาณพบว่าด้านบริบทอยู่ในระดับมากที่สุด (  = 4.36) ด้านปัจจัยนำเข้า ด้านกระบวนการ ด้านผลผลิต อยู่ในระดับมาก (  = 4.07  4.16  และ 3.99) ส่วนภาพรวมอยู่ในระดับมาก (  = 4.14)  ความรู้และพฤติกรรมเรื่องโรคพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีของประชาชน พบว่า  ภายหลังเข้าร่วมกิจกรรมคะแนนเฉลี่ยความรู้เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ  (p  - value <  0.01) และพฤติกรรมดีการป้องกันโรคดีขึ้น  ข้อมูลเชิงคุณภาพพบว่า    1)  การทำแผนโดยการทำประชาคมจะทำให้เกิด ประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น  2) กระทรวงศึกษาธิการควรกำหนดมาตรการการจัดการเรียนการสอนที่ชัดเจน    โดยเฉพาะจังหวัดที่มีความชุกของพยาธิใบไม้ตับสูง  และกำหนดเป็นตัวชี้วัดในการดำเนินงาน  3) กระทรวง มหาดไทยควรกำหนดตัวชี้วัดให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีการสร้างบ่อบำบัดสิ่งปฏิกูลอย่างน้อยอำเภอละ 1 แห่ง  องค์ประกอบของความสำเร็จ 1) ผู้บริหารให้ความสำคัญ 2) ความร่วมมือของภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง 3) การพัฒนาบุคลากรของหน่วยงาน สาธารณสุขร่วมกับหน่วยงานการศึกษา  และ 4) การปรับปรุงระบบงานด้านสาธารณสุขในการคัดกรอง การส่งต่อ และการรักษา