การปฏิบัติ ความสนใจและความพร้อมของเภสัชกรชุมชนต่อการพัฒนาบทบาทเภสัชกรในร้านยา

บทคัดย่อ

การพัฒนาบทบาทเภสัชกรมีแนวโน้มมุ่งสู่การให้บริบาลทางเภสัชกรรมมากขึ้นในขณะที่ยังขาดความชัดเจนเรื่องบทบาทของเภสัชกรชุมชนซึ่งปฏิบัติงานในร้านยา การศึกษาเชิงสำรวจครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกยาการปฏิบัติ ความสนใจ และความพร้อมของเภสัชกรชุมชนต่อการพัฒนาบทบาทเภสัชกรในร้านยา โดยเก็บข้อมูลจากเภสัชกรที่เป็นผู้ประกอบการร้านยาทั่วประเทศ 2,820 ราย ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์-เมษายน 2551แบบสอบถามใช้มาตรวัด 5 ระดับ กำหนดคะแนนให้ตั้งแต่สูงสุด 5 และต่ำสุด 1 ได้รับแบบสอบถามกลับ คืนจำนวน 527 ราย (209%) วิเคราะห์ข้อมูลโดยหาความถี่ ร้อยละ คะแนนเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเปรียบเทียบความแตกต่างค่าเฉลี่ยระดับคะแนนของเภสัชกรร้านยาคุณภาพและร้านยาเภสัชกรทั่วไปด้วยการ ทดสอบ Mann-Whitney U test

จากคะแนนเต็ม 5 พบว่าเภสัชกรชุมชนมีบทบาทในการคัดเลือกยาที่เหมาะสมเพื่อรักษาอาการเจ็บป่วยเล็กน้อยมากที่สุด (x̄ 4.61, SD 0.61) รองลงมาเป็นบทบาทการเก็บรักษาขาตามหลักวิชาการและกฎหมายเพื่อคงคุณภาพยา (x̄ 4.52, SD 0.64) บทบาทด้านบริบาลเภสัชกรรมมีค่อนข้างน้อย เช่น การทำประวัติการใช้ขาการเติมยาเดิม การส่งต่อ เป็นต้น และบทบาทที่เภสัชกรปฏิบัติน้อยที่สุดคือ การติดตามผลการใช้ขาของผู้ป่วยที่บ้าน (x̄ 1.21, SD 0.63) อย่างไรก็ตามเภสัชกรชุมชนก็มีความสนใจและมีความพร้อมในการดำเนินบทบาทการให้บริบาลทางเภสัชกรรมค่อนข้างสูง และเมื่อเปรียบเทียบระหว่างร้านยาคุณภาพกับร้านยาเภสัชกรทั่วไปพบว่า ร้านยาคุณภาพมีระดับความสนใจมากกว่าร้านยาเภสัชกรชุมชนทั่วไปอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) เกือบทุกกิจกรรมยกเว้นการจ่ายยาตามใบสั่งยาของแพทย์ที่ทั้งสองกลุ่มสนใจแตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (p 0.068) ด้านความพร้อมพบว่าร้านขาคุณภาพมีระดับความพร้อมมากกว่าร้านยาเภสัชกรชุมชน ทั่วไปอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ทุกกิจกรรม ร้านยาต้องการการสนับสนุนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในเรื่องของวิชาการและสิ่งสนับสนุนการทำงานและคิดว่าไม่ควรจำกัดปริมาณร้านยาแต่ควรควบคุมคุณภาพ ร้านยามากกว่า

ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่าบทบาทด้านบริบาลเภสัชกรรมของเภสัชกรชุมชนยังมีน้อยและไม่ชัดเจนอย่างไรก็ตามเภสัชกรชุมชนก็มีความสนใจและมีความพร้อมในระดับมากและมากขึ้นที่จะเป็นร้านยาคุณภาพ ที่จะพัฒนาบทบาทไปสู่งานบริบาลเภสัชกรรม ดังนั้นการสนับสนุนให้ร้านยา ยกระดับเป็นร้านยาคุณภาพ และเข้าเป็นส่วนหนึ่งในทีมสหวิชาชีพสาธารณสุข ตลอดจนมีส่วนร่วมในการดูแลการใช้ยาให้ผู้ป่วยในระบบจึงเป็นสิ่งสำคัญ