ภารกิจเชิงรุกของศูนย์สารมาตรฐานยา และวัตถุเสพติด กรณีโรคโควิด-19 ระบาด
คำสำคัญ:
สารมาตรฐาน, ฟ้าทะลายโจร, สาร andrographolide, ยา favipiravir, ยา molnupiravir, ภารกิจเชิงรุก, โรค COVID-19, ศูนย์สารมาตรฐานยาและวัตถุเสพติดบทคัดย่อ
ศูนย์สารมาตรฐานยาและวัตถุเสพติด สำนักยาและวัตถุเสพติด กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ เป็นหน่วยงานที่ผลิตวัสดุอ้างอิง (สารมาตรฐาน) ด้านยาในระดับประเทศและภูมิภาคอาเซียน เพื่อสนับสนุนการควบคุมคุณภาพวัตถุดิบและเภสัชภัณฑ์ ในช่วงที่เกิดการระบาดรุนแรงของโรคโควิด-19 ประเทศไทยกำหนดแนวทางการรักษาหลักด้วยยาต้านไวรัส ได้แก่ favipiravir และ molnupiravir รวมถึงการใช้ยาสมุนไพรฟ้าทะลายโจร ซึ่งมีสารสำคัญ andrographolide สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรง อย่างไรก็ตามเกิดปัญหาการขาดแคลนยารักษาโรคโควิด-19 ทั้งผลิตภัณฑ์ที่ผลิตในประเทศและนำเข้า รวมถึงสารมาตรฐานที่จำเป็น การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิจัยและพัฒนาวิธีวิเคราะห์และวิธีผลิตสารมาตรฐานตามมาตรฐาน ISO 17034:2016 ผ่านกระบวนการทดสอบคุณสมบัติของวัตถุดิบ การยืนยันเอกลักษณ์ของสารสำคัญ รวมถึงการตรวจสอบความคงสภาพและความเป็นเนื้อเดียวกัน ผลการศึกษาทำให้สามารถผลิตสารมาตรฐานกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ andrographolide, favipiravir และ molnupiravir ที่มีค่าความบริสุทธิ์ร้อยละ 98.2, 99.5 และ 99.3 ตามลำดับ เมื่อคำนวณในสภาวะปกติเปรียบเทียบกับสารมาตรฐานปฐมภูมิ สารมาตรฐานที่ผลิตขึ้นนี้มีบทบาทที่สำคัญในการสนับสนุนหน่วยงานควบคุมคุณภาพของภาครัฐและเอกชน โรงงานผลิตยา หน่วยวิจัย และสถาบันการศึกษา ให้สามารถพัฒนาสูตรตำรับและควบคุมคุณภาพยาทั้งสามชนิดได้อย่างทันเวลา ช่วยให้มั่นใจว่าผู้ป่วยได้รับยาในปริมาณที่ถูกต้อง ส่งผลให้การรักษามีประสิทธิภาพ
Downloads
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. COVID-19 Epidemiological Update –17 June 2024, Edition 168 [Internet]. 2024 [cited 2024 June 17]. Available from: https://www.who.int/publications/m/item/covid-19-epidemiological-update-edition-168
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. สถานการณ์ผู้ป่วย COVID-19 ภายในประเทศ–ข้อมูลจากกรมควบคุมโรค [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [สืบค้นเมื่อ 22 มิ.ย. 2567]. แหล่งข้อมูล: https://ddc.moph.go.th/covid19-dashboard/?dashboard=main
กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางเวชปฏิบัติ การวินิจฉัย ดูแลรักษา และป้องกันการติดเชื้อในโรงพยาบาลกรณีผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) สำหรับแพทย์และบุคลากรสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [สืบค้นเมื่อ 21 มี.ค. 2563]. แหล่งข้อมูล:https://covid19.dms.moph.go.th/Content/Select_Landding_page?contentId=10
นันทพร เล็กพิทยา, ภิฏฐา สุรพัฒน์. รู้จักกับ “ยาฟาวิพิราเวียร์”. นิตยสารวาไรตี้เพื่อสุุขภาพ@รามา[อินเทอร์เน็ต].2564 [สืบค้นเมื่อ ก.ค. 2564]. แหล่งข้อมูล: https://www.rama.mahidol.ac.th/atrama/issue041/rama-rdu
Vangeel L, Chiu W, De Jonghe S, Maes P, Slechten B, et al. Remdesivir, Molnupiravir and Nirmatrelvir remain active against SARS-CoV-2 Omicron and other variants of concern. Antiviral Res 2022;198(105252):1–3.
กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางเวชปฏิบัติ การวินิจฉัย ดูแลรักษา และป้องกันการติดเชื้อในโรงพยาบาลกรณีโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) สำหรับแพทย์และบุคลากรสาธารณสุข ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 27 [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [สืบค้นเมื่อ 22 มี.ค. 2565]. แหล่งข้อมูล: https://covid19.dms.go.th/Content/Select_Landding_page?contentId=164
กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางเวชปฏิบัติ การวินิจฉัย ดูแลรักษา และป้องกันการติดเชื้อในโรงพยาบาลกรณีโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) สำหรับแพทย์และบุคลากรสาธารณสุข ฉบับปรับปรุง [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [สืบค้นเมื่อ 4 ส.ค. 2564]. แหล่งข้อมูล: https://covid19.dms.go.th/backend///Content//Content_File/Covid_Health/Attach/25640804171629PM_CPG_COVID_v.17_n_20210804.pdf
พงศธร พอกเพิ่มดี, ธงธน เพิ่มบถศรี, วิไลลักษณ์ เรืองรัตนตรัย, เกษมศานต์ ชัยศิลป์, หทัยรัตน์ คงสืบ, นาฏอนงค์ เจริญสันติสุข, และคณะ. แผนยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี (ด้านสาธารณสุข) พ.ศ. 2560–2579. นนทบุรี: กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2561.
International Organization for Standardization (ISO). ISO 17034: 2016. General requirements for the competence of reference material producers. Geneva: International Organization for Standardization; 2016.
เมทินี หลิมศิริวงษ์, อมร สหเมธาพัฒน์, ปิติกาญจน์ กาญจนพฤกษ์ . การผลิตสารมาตรฐาน Andrographolide จากฟ้าทะลายโจร. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลืือก 2562;17(3):1-11.
เมทินี หลิมศิริวงษ์, อมร สหเมธาพัฒน์, ปิติกาญจน์ กาญจนพฤกษ์. การพัฒนาและตรวจสอบความถูกต้องวิธีวิเคราะห์สาร Andrographolide จากฟ้าทะลายโจรด้วย UPLC. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก 2562;17(2):153-67.
นวนิตย์ ธนสีลังกูร, นนธวัฒน์ พ่อเสือ, เมทินี หลิมศิริวงษ์. การพัฒนาและตรวจสอบความถูกต้องวิธีวิเคราะห์ฟาวิพิราเวียร์ในวัตถุดิบด้วยยูพีแอลซี. สารตำรำยา 2564;27(2):18-35.
European Medicines Agency. ICH harmonised tripartiteguideline stability testing of new drug substances and products Q1A(R2). London: European Medicines Agency; 2003. 24 p.
International Organization for Standardization (ISO). ISO GUIDE 35. Reference materials – guidance for characterization and assessment of homogeneity and stability. 4th ed. Geneva: International Organization for Standardization (ISO); 2017.
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยากระทรวงสาธารณสุขุ. ตรวจสอบการอนุญาต [อินเทอร์เน็ต ]. นนทบุุรี: กระทรวงสาธารณสุุข; 2563 [สืบค้นเมื่อ ก.ค. 2567]. แหล่งข้อมูล:https://www.fda.moph.go.th/?op=kwssl&lang=1&skin=s&db=Main&ww=
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล. ยาฟ้าทะลายโจรเลือก. ฟ้าทะลายโจรอินเตอร์เน็ต]. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหิดล; 2563 [สืบค้นเมื่อ 19 มี.ค. 2563]. แหล่งข้อมูล: https://www.rama.mahidol.ac.th/altern_med/th/km/19jun2020-1729
สำนักการวิจัยการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. ฟ้าทะลายโจรและผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจร [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [สืบค้นเมื่อ 19 ต.ค. 2561]. แหล่งข้อมูล: https://tmri.dtam.moph.go.th/images/Document/pdf./Andrographis_paniculata_extract.pdf
Hu XY, Wu RH, Logue M, Blondel C, Lai LYW, Stuart B, et al. Andrographispaniculata (Chuan Xin Liaan) for symptomatic relief of acute respiratory tractinfections in adults and children: A systematic review and meta-analysis. PLoS ONE 2017;12(8): e0181780.
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. คำแนะนำการใช้ฟ้าทะลายโจรสำหรับสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019. กรุุงเทพมหานคร: สามเจริญพาณิชย์; 2564.
Murugan NA, Pandian CJ, Jeyakanthan J. Computational investigation on Andrographis paniculata phytochemicals to evaluate their potency against SARS-CoV-2 in comparison to known antiviral compounds in drug trials. J Biomol Struct Dyn 2021; 39(12):4415-26.
วุฒิชยะ รุ่งเรือง. การรับรองทะเบียน “ยาฟ้าทะลายโจร” [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [สืบค้นเมื่อ 13 ส.ค. 2564]. แหล่งข้อมูล: https://www.si.mahidol.ac.th/Th/healthdetail.asp?aid=1481#
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
วิธีการอ้างอิง
ฉบับ
บท
การอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 กระทรวงสาธารณสุข

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

