การพัฒนาโปรแกรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

การพัฒนาโปรแกรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 จังหวัดอุตรดิตถ์

อายุส  ภมะราภา

สาขาอายุรกรรม โรงพยาบาลอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

               โรคเบาหวานชนิดที่ 2 (Type 2 Diabetes Mellitus) เป็นโรคเรื้อรังที่พบได้บ่อยที่สุดในโลกรวมถึงประเทศไทย ซึ่งการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 นั้นเชื่อมโยงกับพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่เหมาะสม  ผู้วิจัยจึงได้จึงได้ทำการศึกษาวิจัยนี้ขึ้น  โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 ในการช่วยให้ผู้ป่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่ปลอดภัยและลดความเสี่ยงจากภาวะแทรกซ้อน  โดยศึกษาวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi – Experiment Research) โดยวัดผลการศึกษาก่อนและหลังการทดลอง (One-group time series design) คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง (purposive sampling) จำนวน 40 ราย ระยะเวลาดำเนินการวิจัย  36 สัปดาห์ โปรแกรมนี้ได้นำผลการวิจัยระยะที่ 1 มาใช้  โดยได้รับการออกแบบโปรแกรมจากตัวแปรที่มีผลต่อการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05  ได้แก่  พฤติกรรมสุขภาพ  การดูแลตนเองและการใช้ยาในการรักษา รวมถึงการรับรู้ด้านสุขภาพ  มาดำเนินการ 4 กิจกรรม ได้แก่ 1) การเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจและการรับรู้ด้านสุขภาพ 2) การพัฒนาความสามารถ 3) การให้กำลังใจและการกระตุ้นเตือน 4) การสร้างการรับรู้ความสามารถตนเองและทักษะการจัดการตนเอง โดยมีเครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล  คือ  แบบสอบถาม  และแบบประเมินพฤติกรรม  วิเคราะห์ข้อมูลเพื่อทดสอบสมมุติฐานการวิจัยโดยการเปรียบเทียบก่อนและหลังการทดลอง   หาค่าความถี่ร้อยละ ค่าเฉลี่ย  ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน  และสถิติ Paired t-test

               ผลการวิจัย  พบว่า  ก่อนเข้าร่วมโปรแกรมกลุ่มตัวอย่างมีค่าระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมอยู่ในระดับที่ควบคุมได้ดี (Good Control) ควบคุมได้พอใช้ (Fair Control) และควบคุมได้ไม่ดี (Poor Control) คิดเป็นร้อยละ 0,39 และ 61 ตามลำดับ ภายหลังเข้าร่วมโปรแกรม พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีการควบคุมค่าน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือดในระดับดีเพิ่มขึ้นคิดเป็นร้อยละ 31.24, ระดับพอใช้ ร้อยละ 42.45 และควบคุมได้ไม่ดีลดลงเหลือเพียงร้อยละ 26.37 พฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลสะสมในเลือด(HbA1c) ก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 , ค่าระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด (HbA1c) ก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05

               โปรแกรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 จังหวัดอุตรดิตถ์ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีพฤติกรรมการการดูแลตนเองโดยรวมและด้านต่างๆ ดีขึ้น และค่าระดับน้ำตาลในเลือดลดลงอยู่ในระดับที่ปลอดภัย

คำสำคัญ: โปรแกรมการดูแลตนเอง , ระดับนํ้าตาลในเลือด , โรคเบาหวานชนิดที่ 2