การพัฒนาโรงเรียนสู่โรงเรียนส่งเสริมสุขภาพระดับทอง : บทเรียนความสำเร็จของโรงเรียน 3 แห่ง

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงคุณภาพนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการพัฒนา กระบวนการเรียนรู้ ปัจจัยสู่ความสำเร็จในการพัฒนาโรงเรียนของโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ โรงเรียนที่ร่วมในการศึกษา คือ โรงเรียนส่งเสริมสุขภาพระดับทอง 3 โรงเรียน ซึ่งเลือกแบบเจาะจงจากโรงเรียนระดับประถมศึกษาที่สังกัดสำนักงานการประถม ศึกษา สังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิน และสังกัดสำนักงานการศึกษาเอกชนอย่างละ 1 โรง ผู้ให้ข้อมูล คือคณะกรรมการส่งเสริมสุขภาพของโรงเรียน เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนพฤศจิกายน 2550 - มกราคม 2551โดยการสนทนากลุ่ม สัมภาษณ์เชิงลึก และศึกษาจากเอกสาร ตรวจสอบข้อมูลโดยใช้การตรวจสอบสามเส้า ด้านวิธีรวบรวมข้อมูล และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้หลักการวิเคราะห์เนื้อหา

ได้ค้นพบว่าการพัฒนาเป็นโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพใช้หลักการเรียนรู้ก่อนลงมือพัฒนา และใช้วงจร คุณภาพเป็นแนวทางพัฒนา ลักษณะเด่นที่พบในการพัฒนาโรงเรียน ได้แก่ ยึดนักเรียนเป็นหลัก ร่วมกันคิดเริ่มจากสิ่งที่ยังไม่ได้ทำ ปรับปรุงสิ่งที่มีให้ดีขึ้นและทำเพิ่มในสิ่งที่ไม่มี รับรู้ร่วมกัน ครูทำ นักเรียนร่วมผู้ปกครอง/ ชุมชนหนุน ตรวจสอบ ทบทวน และประเมิน สิ่งที่โรงเรียนได้เรียนรู้จากการพัฒนาโรงเรียน ได้แก่กระบวนการพัฒนาโรงเรียนตามวงจรคุณภาพ และการพัฒนาคุณภาพงานเดิม ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ ความรู้ในการดูแลสุขภาพ โดยมีวิธีการและแหล่งเรียนรู้ที่หลากหลาย

ปัจจัยสู่ความสำเร็จในการพัฒนาโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพประกอบด้วย ปัจจัยนำ ได้แก่ คุณลักษณะของ ผู้บริหาร ครูอนามัยโรงเรียน ครูในโรงเรียน และความตระหนักของผู้บริหาร ครู และนักเรียน ปัจจัยเอื้อ ได้แก่เป้าหมายการทำงานที่มุ่งนักเรียนเป็นหลัก การสร้างความเข้าใจและความตระหนักให้แก่ผู้เกี่ยวข้อง การสร้างการมีส่วนร่วมของทุกฝ่าย การวางแผนการทำงานและการติดตามงาน และปัจจัยเสริม ได้แก่ การสนับสนุนของผู้บริหาร ความร่วมมือของครู นักเรียน ผู้ปกครอง การสนับสนุนจากชุมชน และหน่วยงานต่างๆ