ผลการทบทวนรายงานการสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษในจังหวัดพื้นที่สาธารณสุขเขต 5 พ.ศ.2548-2550

บทคัดย่อ

ในช่วง พ.ศ. 2548-2550 พื้นที่สาธารณสุขเขต 5 (จังหวัดลพบุรี สิงห์บุรี ชัยนาท และสระบุรี) พบว่าโรคอาหารเป็นพิษมีอัตราป่วยอยู่ใน 10 อันดับแรก ผู้รายงานจึงได้ทบทวนรายงานการสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษของทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว (surveilance and rapid response team, SRRT) ระดับอำเภอและระดับจังหวัดในช่วงระยะเวลาดังกล่าว โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนสถานการณ์ของโรคอาหารเป็นพิษความรุนแรงของการระบาด สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง คุณภาพการสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษ และการเขียนรายงานการสอบสวนโรค ผลการศึกษาพบว่ามีรายงานการสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษจำนวน 19 ฉบับจาก SRRT ทั้งหมด 42 ทีม (ระดับอำเภอ 38 ทีมและระดับจังหวัด 4 ทีม) ซึ่งรายงานการสอบสวนโรคมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจาก 3 เรื่องใน พ.ศ. 2548 เป็น 9 เรื่องใน พ.ศ. 2550 โดยเหตุการณ์การระบาดของโรคอาหารเป็นพิษเกิดขึ้นในเดือนพฤศจิกายนมากที่สุด (26.3%) โรงเรียนเป็นสถานที่เกิดการระบาดมากที่สุด (36.8%)รองลงไปคือ ในครอบครัว (31.6%) การระบาดส่วนใหญ่ (63.2%) มีผู้ป่วยน้อยกว่า 20 ราย เนื้อสัตว์พบเป็น ปัจจัยเสี่ยงสูงสุด วิธีการปนเปื้อนของอาหารที่พบมากที่สุด คือ วัตถุดิบปนเปื้อนเชื้อโรคหรือมีสารพิษ เชื้อ Salmonella spp. เป็นสาเหตุการระบาดที่พบมากที่สุด เป็นที่น่าสังเกตว่ามักเกิดการระบาดของโรคอาหารเป็น พิษที่มีสาเหตุแบบเดียวกัน สำหรับรายงานการสอบสวนโรคส่วนใหญ่เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา ส่วนใหญ่กำหนดนิยามผู้ป่วยไม่ถูกต้อง การอธิบายลักษณะการกระจายของโรคมักไม่ได้นำเสนอเป็นอัตรา และทำ epi-demic curve น้อย การเขียนรายงานการสอบสวนโรคพบว่าส่วนใหญ่ไม่ได้อธิบายวิธีการถ่ายทอดโรค การเขียนวิจารณ์และเอกสารอ้างอิงยังคลาดเคลื่อนจากแนวทางที่กำหนดไว้ การเพิ่มการตรวจจับการระบาดเพื่อสอบสวนและเขียนรายงานโดยมีผู้เชี่ยวชาญเป็นพี่เลี้ยง น่าจะช่วยพัฒนาศักยภาพและทักษะของ SRRT ใน ด้านดังกล่าวให้ดียิ่งขึ้น รวมทั้งควรนำองค์ความรู้ที่ได้จากรายงานการสอบสวนโรคของ SRRT อื่น ๆ มาประยุกต์ใช้เป็นแนวทางในการป้องกันโรคในพื้นที่ที่รับผิดชอบด้วย