ความหมาย และปัญหาของคุณภาพข้อมูลในแฟ้มสุขภาพครอบครัวของหน่วยบริการปฐมภูมิ จังหวัดสตูล

บทคัดย่อ

แฟ้มสุขภาพครอบครัว (family folder) เป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างสัมพันธภาพระหว่าง ผู้ให้บริการ กับครอบครัวและชุมชน ทำให้รู้จักและเข้าใจวิถีชีวิตและศักยภาพของชุมชน รวมทั้งใช้เก็บรวบรวมข้อมูลพื้นฐานของสมาชิกในครอบครัว ในขณะที่ยังคงขาดความชัดเจน ในเรื่องคุณภาพข้อมูลในแฟ้มสุขภาพครอบครัว การวิจัยนี้เป็นทั้งการวิจัยการวิเคราะห์เอกสารและการวิจัยเชิงคุณภาพ เพื่อศึกษาความหมาย และปัญหาของคุณภาพข้อมูลในแฟ้มสุขภาพครอบครัวของหน่วยบริการปฐมภูมิ จังหวัดสตูล ซึ่งเป็นการศึกษานำร่องด้วยการเก็บข้อมูล 2 วิธี คือ เก็บข้อมูลจาก แบบบันทึกแฟ้มสุขภาพครอบครัว จำนวน 20 แฟ้ม ตามแบบตรวจสอบการบันทึกคุณภาพข้อมูล และเก็บข้อมูลจากผู้บันทึกข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เจาะลึก เลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจง จำนวน 10 ราย ดำเนินงานวิจัย ระหว่าง ตุลาคม ถึง ธันวาคม พ.ศ. 2551 แบบสัมภาษณ์ผ่าน ผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน ตรวจสอบสามเส้าด้านข้อมูล และวิเคราะห์ข้อมูลโดยวิเคราะห์เนื้อหา

การศึกษาพบว่า ผู้บริหารและผู้ปฏิบัติให้ความหมายคุณภาพข้อมูล ต้องมีความสมบูรณ์ ครบถ้วน ทันสมัย ถูกต้อง น่าเชื่อถือ และนำไปใช้ประโยชน์ได้ ส่วนอาสาสมัครสาธารณสุขให้ความหมายคุณภาพข้อมูลในเรื่องข้อมูลน่าจะดี สมบูรณ์ ใช้งานได้ และเป็นข้อเท็จจริง นอกจากนี้ ผู้บริหารและผู้ปฏิบัติให้ความหมายความสมบูรณ์ ครบถ้วน ถูกต้อง และทันสมัยเหมือนกันดังนี้คือ 1) ความสมบูรณ์ ครบถ้วน หมายถึง ข้อมูลที่ีต้องมีเนื้อหา สมบูรณ์ ครบถ้วนตามรายละเอียดและสิ่งที่ต้องมีในแฟ้ม เช่น แผนที่ ผังเครือญาติ เป็นต้น 2) ความถูกต้อง หมายถึง ข้อมูลที่ดีต้องถูกต้องตามความเป็นจริง ชัดเจนเชื่อถือได้ ไม่คลาดเคลื่อนและความคิดเห็นของบุคคลรวมอยู่ด้วย 3) ความทันสมัย หมายถึง ข้อมูลเป็นปัจจุบัน ทันเหตุการณ์ (อย่างน้อย ๖ เดือน) กับการใช้ประโยชน์ของผู้ใช้ สำหรับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพข้อมูลที่พบทั้ง 2 กลุ่ม เหมือนกันคือ 1) เจ้าหน้าที่ขาดความรู้เกี่ยวกับแฟ้มสุขภาพครอบครัว 2) เจ้าหน้าที่ไม่ได้รับการอบรมอย่างต่อเนื่อง 3) เจ้าหน้าที่ใช้และบันทึกแฟ้มสุขภาพครอบครัวน้อย 4) เจ้าหน้าที่มีภาระงานที่รับผิดชอบมาก

ผลการศึกษาครั้งนี้เป็นข้อมูลสำหรับผู้บริหารในการกำหนดนโยบาย การนิเทศติคตาม และการ สนับสนุนทรัพยากรต่าง ๆ เพื่อนำไปใช้ปรับปรุงการจัดทำแฟ้มสุขภาพครอบครัวให้มีคุณภาพ