การสร้างรูปแบบสมการโครงสร้างในการกําหนด บทบาทหน้าที่ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจําหมู่บ้าน และเครือข่ายในการจัดการปัญหาสุขภาพและสิ่งแวดล้อม กรณีภาวะวิกฤติน้ำมันรั่วเกาะเสม็ด จังหวัดระยอง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อดำเนินการระดมความคิดเห็นแบบมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์ (Appreciation-Influence-Control: AIC) กับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ให้สามารถรับรู้บทบาท หน้าที่ ในการมีส่วนร่วมจัดการปัญหาสุขภาพและสิ่งแวดล้อมในกรณีภาวะวิกฤติน้ำมันรั่ว และสร้างโมเดลสมการโครงสร้าง (struc-tural equation model: SEM) การมีส่วนร่วมจัดการปัญหาสุขภาพและสิ่งแวดล้อมในกรณีภาวะวิกฤติน้ำมันรั่วของ อสม. โดยดำเนินการกับกลุ่ม อสม. และเครือข่ายซึ่งเป็นตัวแทนจากกลุ่มอาชีพต่าง ๆ ในเกาะเสม็ดจำนวน 50 คน ผลการวิจัยพบว่า การใช้เทคนิคการประชุมเชิงปฏิบัติการระดมความคิดเห็นแบบมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์ สามารถกำหนดบทบาทหน้าที่ของ อสม. และเครือข่าย ให้มีหน้าที่ในการสังเกตการณ์การเกิดภาวะวิกฤติน้ำมันรั่ว การปฏิบัติเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินจากวิกฤติน้ำมันรั่ว และการสื่อสารเพื่อแจ้งข่าวเหตุฉุกเฉินวิกฤติน้ำมันรัวแก่สาธารณะ โดยทั้งหมดนี้ดำเนินการในพื้นที่ในเกาะเสม็ดที่อาจเกิดภาวะวิกฤติน้ำมันรั่วได้อีกในอนาคต ผลการสร้างสมการโครงสร้างการมีส่วนร่วมจัดการปัญหา สุขภาพและสิ่งแวดล้อมในกรณีภาวะวิกฤติน้ำมันรั่วของ อสม. และเครือข่าย ได้กำหนดให้ บทบาท หน้าที่การมีส่วนร่วมของ อสม. และเครือข่ายเป็นตัวแปรแฝงภายนอก ซึ่งประกอบด้วยกิจกรรมการมีส่วนร่วมฯ เป็นตัวแปรสังเกตได้ (X) และมีอิทธิพลต่อพื้นที่ที่คาดว่าอาจจะเกิดเหตุฉุกเฉินวิกฤติน้ำมันรั่วเป็นตัวแปรแฝงภายใน ซึ่งประกอบด้วยสภาพทางเศรษฐกิจ สังคม สุขภาพของประชากรในพื้นที่ชายหาดที่ได้รับผลกระทบ เป็นตัวแปรสังเกตได้ (Y) ข้อเสนอแนะ คือควรมีการวิจัยต่อยอดโดยการนำโมเดลสมการโครงสร้างไปเก็บข้อมูลทางสถิติเพื่อทดสอบสมมติฐานของสมการโครงสร้าง