ปัจจัยด้านผู้รับบริการที่มีผลต่อการเข้ารับการฝากครรภ์ครั้งแรกล่าช้า และการฝากครรภ์ไม่ครบตามเกณฑ์ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดอ่างทอง

บทคัดย่อ

การฝากครรภ์ครั้งแรกล่าช้าหรือการฝากครรภ์ไม่ครบตามเกณฑ์ อาจทำให้เกิดอันตรายทั้งต่อมารดาและทารก ซึ่งมีปัจจัยมาจากทั้งผู้ให้บริการและผู้รับบริการ ในการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการฝากครรภ์ครั้งแรกล่าช้าและฝากครรภ์ไม่ครบตามเกณฑ์ในมุมมองของผู้รับบริการ รูปแบบการศึกษาเชิงวิเคราะห์ภาคตัดขวางในหญิงตั้งครรภ์ที่รับบริการในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดอ่างทอง จำนวน 304 ราย ระหว่างเดือน ตุลาคม-พฤศจิกายน 2558 ผลการศึกษาพบว่า หญิงตั้งครรภ์ฝากครรภ์ครั้งแรกล่าช้า (มีอายุครรภ์ มากกว่า 12 สัปดาห์) จำนวน 131 คน (ร้อยละ 43.1) และฝากครรภ์ไม่ครบตามเกณฑ์ จำนวน 110 คน (ร้อยละ 36.2) ปัจจัย ที่สัมพันธ์กับการฝากครรภ์ครั้งแรกล่าช้าและไม่ครบตามเกณฑ์ ได้แก่ ประวัติการแท้งบุตร อายุครรภ์ขณะที่ทราบว่า ตั้งครรภ์ ความไม่พร้อมในการตั้งครรภ์ ความไม่สุขสบายขณะตั้งครรภ์ และความไม่เพียงพอของรายได้รวมครอบครัวเมื่อวิเคราะห์ข้อมูลโดยควบคุมอิทธิพลของปัจจัยอื่น ๆ พบว่า อายุครรภ์ที่ทราบว่าตั้งครรภ์เมื่ออายุครรภ์มากแล้วเป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อการฝากครรภ์ล่าช้า (adjusted OR=1.67, 95%CI=1.48-1.87, p<0.001) และ ส่งผลต่อการฝากครรภ์ให้ไม่ครบตามเกณฑ์ (adjusted OR=1.40, 95%CI=1.29-1.52, p<0.001) ดังนั้นการให้ความรู้เรื่องการตั้งครรภ์โดยวิธีการสังเกตอาการและอาการแสดงที่คาดว่าจะตั้งครรภ์และความรู้เกี่ยวกับอนามัยเจริญพันธุ์ ควรให้กับหญิงตั้งแต่ก่อนวัยเจริญพันธุ์ และเสนอแนะให้มีการศึกษาเพิ่มเติมนโยบายส่งเสริมการฝากครรภ์ สร้างมาตรการป้องกันเชิงรุกเพื่อให้หญิงตั้งครรภ์มารับการฝากครรภ์ครั้งแรกเมื่ออายุครรภ์น้อยกว่า 12 สัปดาห์และมาฝากครรภ์ครบตามเกณฑ์