การประเมินผลและเปรียบเทียบพฤติกรรมการป้องกันตนเองของเกษตรกรต่อการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในจังหวัดภาคตะวันออก

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและประเมินพฤติกรรมการป้องกันตนเองของเกษตรกรต่อการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในเขตจังหวัดภาคตะวันออก ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 ชลบุรีประกอบด้วยจังหวัดชลบุรี ระยอง จันทบุรี ตราด สมุทรปราการ ฉะเชิงเทรา ปราจีนบุรี สระแก้ว สร้างแบบสอบถาม ที่ใช้ในการเก็บข้อมูลพฤติกรรมการป้องกันตนเองของเกษตรกรต่อการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ตรวจสอบเนื้อหาโดยให้ผู้เชี่ยวชาญ 5 ท่าน และทดสอบกับกลุ่มตัวอย่าง 30 รายโดยเครื่องมือทางสถิติของสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคกำหนดจำนวนตัวอย่างจากรายงานผลเบื้องต้นสำมะโนการเกษตร พ.ศ. 2558 ได้ 1,860 ราย ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มตัวอย่างแยกตามจังหวัด กลุ่มตัวอย่างใน 4 จังหวัดมีพฤติกรรมป้องกันตนเองในการผสมสารเคมีกำจัดศัตรูพืชในระดับปานกลาง โดยมีคะแนนตั้งแต่ร้อยละ 50.00 ขึ้นไป และอีก 4 จังหวัดมีพฤติกรรมอยู่ในระดับต้องปรับปรุงโดยมีคะแนนต่ำกว่าร้อยละ 50.00 ลงมา สำหรับพฤติกรรมป้องกันตนเองในขณะฉีดพ่นสารเคมีกำจัดศัตรูพืช พบว่ากลุ่มตัวอย่างใน 5 จังหวัดมีพฤติกรรมอยู่ในระดับต้องปรับปรุงโดยมีคะแนนต่ำกว่าร้อยละ 50.00 ลงมา ในขณะที่อีก 3 จังหวัดมีพฤติกรรมอยู่ในระดับต้องปรับปรุงอย่างเร่งด่วนโดยมีคะแนนต่ำกว่าร้อยละ 25.00 ลงมา พฤติกรรมป้องกันตนเองหลังการฉีดพ่นสารเคมีกำจัดศัตรูพืช พบว่า กลุ่มตัวอย่างจาก 2 จังหวัดมีพฤติกรรมอยู่ในระดับต้องปรับปรุงโดยมีคะแนนต่ำกว่าร้อยละ 50.00 ลงมา และอีก 6 จังหวัดมีพฤติกรรมอยู่ในระดับต้องปรับปรุงอย่างเร่งด่วนโดยมีคะแนนต่ำกว่าร้อยละ 25.00 ลงมา นอกจากนี้ มีข้อสังเกตว่ากลุ่มตัวอย่างจากจังหวัดต่างๆ ส่วนใหญ่ปฏิบัติการผสมสารเคมีอย่างถูกต้องเหมาะสม แต่ละเลยการปฏิบัติระหว่างฉีดพ่นและหลังฉีดพ่นสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่ถูกต้อง ข้อเสนอแนะที่สำคัญ คือ ควรส่งเสริมให้มีการพัฒนาหรือคิดค้นกระบวนการถ่ายทอดความรู้และความตระหนักเกี่ยวกับพิษภัย ผลกระทบต่อสุขภาพจากการใช้เคมีกำจัดศัตรูพืชที่มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น