เปรียบเทียบต้นทุนงานบริการทันตกรรมเชิงรุก ในโรงเรียนประถมศึกษาแบบเดิมและแบบประยุกต์ เครือข่ายบริการทันตสุขภาพ อำเภอคลองลาน จังหวัดกำแพงเพชร

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบต้นทุนบริการทันตกรรมเชิงรุก 4 กิจกรรมหลักและภาระของโรงเรียนระหว่างบริการ 2 แบบ คือ แบบเดิมที่มีหน่วยเคลื่อนที่ไปให้บริการทันตกรรมนักเรียนที่โรงเรียน กับแบบประยุกต์ที่โรงเรียนพาไปรับบริการจากทันตาภิบาลที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เก็บข้อมูลเดือนธันวาคม 2558 - กุมภาพันธ์ 2559 จากโรงเรียน 4 แห่ง ตำบลโป่งน้ำร้อน อำเภอคลองลาน จังหวัดกำแพงเพชร ใช้วิธีวิเคราะห์ต้นทุนกิจกรรม ผลการศึกษาพบว่า บริการแบบเดิมมีต้นทุนรวมทางตรงสูงกว่าแบบประยุกต์ สัดส่วนต้นทุนทั้งสองแบบ ค่าแรง:ค่าวัสดุ:ค่าลงทุน เท่ากับ 60.75:39.15:0.10 และ 46.23:51.17:2.60 ต้นทุนรวมทั้งหมดบริการแบบเดิมและแบบประยุกต์เท่ากับ 16,747.84 และ 5,625.48 บาท ต้นทุนต่อหน่วย เท่ากับ 60.46 และ 23.84 บาท/คนตามลำดับ เมื่อเปรียบเทียบต้นทุนด้วยสถิตินอนพาราเมตริกซ์ พบว่า กิจกรรมถอนฟันน้ำนมระดับ จ. และ อุดฟันด้วยอะมัลกัมในบริการแบบประยุกต์มีต้นทุนต่อคนต่ำกว่าแบบเดิมอย่างมีนัยสำคัญ (P<0.001) อย่างไรก็ตาม การศึกษาครั้งนี้ วิชาชีพ อายุงาน ครุภัณฑ์ของสถานบริการที่ต่างกันนั้นมีผลต่อค่าแรงและค่าลงทุน เมื่อให้บริการแบบประยุกต์โรงเรียนห่างไกลมีภาระในการจัดหาครูและค่าน้ำมันเชื้อเพลิงเพื่อพานักเรียนไปรับบริการ ขณะที่บริการแบบเดิมโรงเรียนมีภาระค่าอาหารสำหรับเจ้าหน้าที่ ข้อเสนอแนะ แม้ว่าบริการแบบประยุกต์มีต้นทุนต่ำกว่าในกิจกรรมถอนฟันน้ำนมระดับ จ. และอุดฟันด้วยอะมัลกัม การนำผลการศึกษาไปใช้เพื่อพัฒนาบริการทันตกรรมเชิงรุกในโรงเรียนประถมศึกษาสู่หน่วยบริการปฐมภูมิควรต้องคำนึงถึงความพร้อมด้านบุคลากรของโรงเรียน ความปลอดภัยของครูและ นักเรียนในการเดินทาง และค่าใช้จ่ายอื่นที่อาจเกิดขึ้นกับโรงเรียน