การประยุกต์สมการถดถอยพหุปัวส์ซองในงานวิจัย ทางด้านทันตสาธารณสุข

บทคัดย่อ

การวิเคราะห์ข้อมูลที่มีลักษณะเป็นจำนวนนับโดยเฉพาะข้อมูลที่มีลักษณะการเกิดเหตุการณ์น้อยๆ หรือข้อมูล ที่มีค่าศูนย์จำนวนมาก หากใช้สถิติไม่ถูกต้องจะทำให้ค่าความคลาดเคลื่อนต่ำกว่าความเป็นจริง นำไปสู่การสรุปผล ที่ผิดพลาด การศึกษานี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง เรื่องความสัมพันธ์ระหว่างเงินค่าขนม กับปริมาณฟันผุ ถอน อุด ในเด็กอายุ 12 ปีที่ศึกษาในโรงเรียนประถมศึกษา อำเภอคูเมือง จังหวัดบุรีรัมย์มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายการประยุกต์สมการถดถอยพหุบัวส์ซองในงานวิจัยทางด้านทันตสาธารณสุข กลุ่มตัวอย่างมี 299 คน สุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มแบบเป็นระบบ เก็บข้อมูลด้วยแบบสัมภาษณ์ แบบบันทึกเงินค่าขนม และแบบบันทึกการตรวจฟัน ผลการศึกษาพบ over-dispersion และมี zero outcome ร้อยละ 11.37 ทำการคัดเลือกสมการที่มีความเหมาะสมกับข้อมูลโดยนำสมการถดถอยพหุทวินามแบบลบกรณีตัวแปรตามมีค่าศูนย์ เปรียบเทียบกับสมการถดถอยพหุบัวซองส์กรณีตัวแปรตามมีค่าศูนย์ และนำสมการถดถอยพหุทวินามแบบลบกรณีตัวแปรตามมีค่าศูนย์เปรียบเทียบกับสมการถดถอยพหุทวินามแบบลบ พบว่า สมการถดถอยพหุทวินามแบบลบกรณีตัวแปรตามมีค่าศูนย์มีความเหมาะสมกว่าสมการถดถอยพหุบัวซองส์กรณีตัวแปรตามมีค่าศูนย์ และดีกว่าสมการถดถอยพหุทวินามแบบลบ ดังนั้น ควรประยุกต์สถิติขั้นสูงตัวอื่น เช่น Poisson data with correlation under Generalized Estimating Equation (GEE), Poisson data with nested data structures under Generalized Linear Mixed Model (GLMM), Generalized Additive Mixed Models (GAMM), Multilevel with multiple Poisson regression เพื่อพัฒนาคุณภาพงานวิจัยทางด้านทันตสาธารณสุขให้มีความก้าวหน้า