การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และความยากจน: ความยากจนจากค่าใช้จ่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และ รูปแบบการดื่มในกลุ่มฐานะทางเศรษฐกิจที่แตกต่างกัน

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ เพื่อศึกษาผลกระทบของค่าใช้จ่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ (สุรา) ต่อความยากจนของครัวเรือน ศึกษาการกระจายตัวของค่าใช้จ่ายสุราในแต่ละฐานะทางเศรษฐกิจและศึกษารูปแบบการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในแต่ละกลุ่มฐานะทางเศรษฐกิจ วิธีการศึกษาประกอบด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิจาก 2การสำรวจ คือ โครงการสำรวจพฤติกรรมการสูบบุหรี่และการดื่มสุราของประชากร พ.ศ. 2554 และการสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2543-2553 เก็บข้อมูลโดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ สำหรับผลกระทบของ ค่าใช้จ่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ศึกษาโดยใช้ 2 วิธี คือ ศึกษาครัวเรือนที่จ่ายค่าสุรามากกว่าร้อยละ 10.0 ของค่า อุปโภคบริโภคทั้งหมดหรือครัวเรือนที่ล้มละลายจากค่าใช้จ่ายสุรา และศึกษาครัวเรือนที่ตกอยู่ใต้เส้นความยากจนเนื่องจากค่าใช้จ่ายสุรา การกระจายตัวของค่าใช้จ่ายสุรา ศึกษาโดยใช้เส้นโค้งลอเรนซ์ และศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการดื่มหนักแบบประจำกับฐานะทางเศรษฐกิจ โดยใช้การวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติก การวิเคราะห์ข้อมูลมีการ ถ่วงน้ำหนักเพื่อให้กลุ่มตัวอย่างเป็นตัวแทนของประชากรไทย ผลการศึกษาพบว่า ครัวเรือนที่ล้มละลายเนื่องจาก ค่าใช้จ่ายสุรามีสัดส่วนที่สูงที่สุดในกลุ่มครัวเรือนที่ยากจนที่สุด และต่ำที่สุดในกลุ่มครัวเรือนที่รวยที่สุด โดยช่องว่างของครัวเรือนที่ส้มละลายเนื่องจากค่าใช้จ่ายสุราระหว่างกลุ่มครัวเรือนที่ร่ำรวยกับกลุ่มครัวเรือนที่ยากจนมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา ครัวเรือนไทยที่จนลงเนื่องจากค่าใช้จ่ายสุรามากกว่า 140,000 ครัวเรือนในทุกปีและครัวเรือนที่ยากจนลงเนื่องจากค่าใช้จ่ายสุรามีความแตกต่างกันระหว่างภูมิภาค โดยพบมากที่สุดในภาคเหนือและต่ำที่สุดในเขตกรุงเทพมหานคร นอกจากนี้ยังมีความแตกต่างกันระหว่างพื้นที่เขตเมืองกับนอกเขตเมือง โดยพบว่า พื้นที่นอกเขตเมืองมีครัวเรือนที่จนลงเนื่องจากค่าใช้จ่ายสุรามากกว่าพื้นที่เขตเมือง กลุ่มครัวเรือนที่ร่ำรวย จ่ายค่าใช้จ่ายสุราในอัตราที่สูงกว่ากลุ่มครัวเรือนที่ยากจน แต่กลุ่มครัวเรือนยากจนกลับได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจ ที่มากกว่า และกลุ่มครัวเรือนที่ร่ำรวยมีโอกาสเป็นนักดื่มหนักแบบประจำน้อยกว่ากลุ่มครัวเรือนที่ยากจน