ภาวะกรดในเลือดจากยา Metformin ในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่รักษาในโรงพยาบาลนครพนม ปี 2553-2556

บทคัดย่อ

ได้ศึกษาพรรณนาย้อนหลังผู้ป่วยเบาหวานที่เกิด metformin induced metabolic acidosis ที่มารับการรักษา ที่โรงพยาบาลนครพนม ในปีงบประมาณ 2553-2556 จำนวน 62 ราย โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะผู้ป่วยขนาดของยา metformin ที่ผู้ป่วยได้รับ อาการทางคลินิกที่เป็นปัจจัยทำให้เกิดภาวะ metformin induced metabolic acidosis ภาวะแทรกซ้อน การรักษา ผลการรักษา และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับอัตราการเสียชีวิต ผลการศึกษาพบว่า อัตราส่วนเพศหญิงต่อเพศชาย 2: 1 ช่วงอายุที่พบมากที่สุด 51 - 60 ปี (ร้อยละ 48.39) ขนาดของยา metformin ที่ได้รับส่วนใหญ่มีขนาด 1,000-2,000 มิลลิกรัมต่อวัน (ร้อยละ 62.50) ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดภาวะ metabolic acidosis มากที่สุดคือ การทำงานของไตลดลง (ร้อยละ 91.93) รองลงมา tissue hypoxia (ร้อยละ 75.81) และ severe infection/sepsis (ร้อยละ 41.94) ภาวะแทรกซ้อนที่พบมากที่สุดคือ ภาวะไตวายเฉียบพลัน (ร้อยละ 95.16)ความรุนแรงของการเกิดภาวะ metabolic acidosis พบว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่มีค่า pH น้อยกว่า 7.1 (ร้อยละ 73.17) ระดับ serum bicarbonate น้อยกว่า 10 mEq/L (ร้อยละ 66.13) การรักษา ผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วยการหยุดยา metformin และให้ NaHCO, จะมีอัตราการเสียชีวิตสูงสุด (ร้อยละ 58.62) สูงกว่าการรักษาด้วยการหยุดยาเพียงอย่างเดียว 2.59เท่า และการรักษาด้วยการหยุดยา Metformin ร่วมกับการให้ NaHCO₃ และทำ hemodialysis พบว่ามีอัตราการรอดชีวิต สูงสุด (ร้อยละ 83.33) ในการวิเคราะห์ความสัมพันธ์พบว่า อายุ ขนาดของยาที่ผู้ป่วยได้รับ ความรุนแรงของภาวะ Metabolic acidosis ไม่มีความสัมพันธ์กับอัตราการเสียชีวิต มีเพียงวิธีการรักษามีความสัมพันธ์กับอัตราการเสียชีวิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05