ประสิทธิผลของการประยุกต์การตลาดเชิงสังคมในการส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัยในเด็กที่ซ้อนท้ายรถจักรยานยนต์

บทคัดย่อ

การตลาดเชิงสังคม เป็นกระบวนการที่ใช้แนวคิดด้านการตลาดและกลยุทธ์ทางการตลาดเพื่อจุดประสงค์ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของกลุ่มเป้าหมาย ในการยอมรับที่จะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเพื่อผลประโยชน์ของตนเองของกลุ่ม หรือของสังคม จากการที่ผู้วิจัยได้พัฒนารูปแบบการส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัยในเด็กที่ช้อนท้ายรถจักรยานยนต์ โดยประยุกต์ใช้กระบวนการตลาดเชิงสังคม โดยใช้กระบวนการวิจัยและพัฒนา ประกอบด้วย ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาสภาพปัญหาและความต้องการ ทั้งการศึกษากลุ่มเป้าหมายและการศึกษาสิ่งแวดล้อมทางการตลาด นำไป สู่การวางแผนการตลาด ขั้นตอนที่ 2 สร้างรูปแบบการส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัยในเด็กที่ซ้อนท้ายรถจักรยานยนต์โดยประยุกต์ใช้กระบวนการตลาดเชิงสังคม ขั้นตอนที่ 3 ทดลองใช้รูปแบบ (experimental) และปรับปรุงขั้นตอนที่ 1ประเมินประสิทธิผลการทดลองใช้รูปแบบฯ (evaluation) จากการพัฒนาผู้วิจัยประยุกต์ใช้กลยุทธ์ส่วนผสมทางการตลาด (4Ps) ในการออกแบบกิจกรรมส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัย ได้แก่ (1) ผลิตภัณฑ์ (product) การสรรหาผลิตภัณฑ์เพื่อจัดหาหมวกนิรภัยที่เหมาะสมกับเด็ก (2) ราคา (price) การกระจายผลิตภัณฑ์ในรูปแบบที่เหมาะสม กับกลุ่มเป้าหมาย (3) สถานที่ (place) การสื่อสารเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในสถานที่และช่องทางที่เหมาะสมและ (4) การส่งเสริมการตลาด (promotion) เพื่อสร้างแรงจูงใจให้เกิดพฤติกรรมสวมหมวกนิรภัยอย่างต่อเนื่องผลการประเมินประสิทธิผลการทดลองใช้รูปแบบฯ โดยใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ (health belief model)เป็นกรอบในการประเมินประสิทธิผลพบว่า ในเชิงพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยในเด็กเพิ่มขึ้นจากไม่มีการสวมเลยเป็นร้อยละ 62.63 ในกลุ่มผู้ปกครองมีคะแนนเฉลี่ยการรับรู้โอกาสเสียงและความรุนแรงของการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุการรับรู้ประโยชน์ของการสวมหมวกนิรภัย แรงจูงใจในการสวมหมวกนิรภัยให้เด็ก และการรับรู้ข้อมูลข่าวสารการสวมหมวกนิรภัยในเด็กเพิ่มสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และในกลุ่มเด็กมีคะแนนความรู้เรื่องป้องกัน อุบัติเหตุทางถนนและการสวมหมวกนิรภัยและแรงจูงใจในการสวมหมวกนิรภัยเพิ่มสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ (p<0.05).