ผลการรักษาผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยโรคเอดส์ที่ดื้อยาต้านไวรัสสูตรเริ่มต้นด้วยยา Generic Lopinavir/Ritonavir ในโรงพยาบาลปทุมธานี

บทคัดย่อ

Lopinavir/titonavir (LPV/r) ซึ่งเป็นยาต้นแบบมักถูกเลือกเป็นยาต้านไวรัสสูตรต่อไปในผู้ติดเชื้อเอชไอวีและ ผู้ป่วยโรคเอดส์ที่มีปัญหาการดี้อยาต้านไวรัสสูตรเริ่มต้น เนื่องจากประสิทธิผลที่ดีและผลข้างเคียงรุนแรงพบน้อยอย่างไรก็ดี ข้อมูลส่วนใหญ่เป็นการศึกษาจากยาต้นแบบ ข้อมูลดังกล่าวของยา generic lopinavir/itonavir (LPV/r) ที่ผลิตโดยองค์การเภสัชกรรมยังมีอยู่อย่างจำกัด การศึกษาแบบย้อนหลังนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินประสิทธิผลของยา generic LPV/r ในผู้ป่วยที่มีปัญหาการดื้อยาต้านไวรัสสูตรเริ่มต้นรวมถึงผลข้างเคียงของยาที่เกิดขึ้นหลังการรักษาโดยเก็บข้อมูลในโรงพยาบาลปทุมธานี ตั้งแต่ปี พ.ศ.2545 ถึง พ.ศ.2557 ผู้ป่วย 71 คน ดื้อยาต้านไวรัสสูตรเริ่มต้นเข้าเกณฑ์การคัดเลือก เพศชาย 40 คน คิดเป็นร้อยละ 56.3 อายุเฉลี่ย 38.7 ปี ค่าเฉลี่ยระดับ CD₄ และปริมาณเชื้อไวรัสเอชไอวีในเลือดก่อนได้รับยา generic LPV/r เท่ากับ 194 cells/mm³ และ 209,937 copies/ml (4.16 Log) ตามลำดับ 52 คน คิดเป็นร้อยละ 73.2 ตอบสนองต่อการรักษา ตรวจไม่พบไวรัสเอชไอวีในเลือดตลอดระยะเวลาการรักษาเฉลี่ย 12 เดือน และค่าเฉลี่ยระดับ CD₄ เท่ากับ 392.8 cells/mm³ เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติปริมาณเชื้อไวรัสเอชไอวีในเลือดน้อยกว่า 100,000 copies/ml และระดับ CD₄ มากกว่าหรือเท่ากับ 200 cels/mm³ ก่อนได้รับยาเป็นปัจจัยที่มีผลต่อการตอบสนองต่อการรักษา ผู้ป่วย 26 คน คิดเป็นร้อยละ 36.7 มีอาการข้างเคียงของยาในจำนวนนี้ 21 คน มีระดับไขมันในเลือดสูง โดยเกือบทั้งหมดมีระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง 8 คน มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงและ 3 คน มีอาการท้องเสียเฉียบพลัน คิดเป็นร้อยละ 29.5, 11.3 และ 4.2 ตามลำดับ มีเพียง 2 คน ที่ต้องเปลี่ยนยา genericLPV/r เป็น atazanavir/ritonavir เนื่องจากอาการข้างเคียงของยา โดยสรุป ประสิทธิผลของยา generic LPV/r ในการควบคุมปริมาณเชื้อไวรัสเอชไอวีในเลือดและการเพิ่มระดับภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยที่มีปัญหาการดี้อยาต้านไวรัสสูตรเริ่มต้นอยู่ในเกณฑ์ดี ผลข้างเคียงพบไม่มาก เหมาะสมสำหรับประเทศที่มีงบประมาณจำกัดอย่างประเทศไทย การประเมินประสิทธิผลของยาดังกล่าวในระยะยาวยังมีความจำเป็น