การเปรียบเทียบสถานะสุขภาพของผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกเลือดและล้างไตทางช่องท้องโดยใช้ 9-THAI ในจังหวัดฉะเชิงเทรา

บทคัดย่อ

การประเมินคุณภาพชีวิตมีความสำคัญสำหรับผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายที่บำบัดทดแทนเนื่องจาก มีความสัมพันธ์โดยตรงกับอัตราการเจ็บป่วยและการตาย แบบสอบถาม 9-THAI เป็นแบบสอบถามที่นำมาใช้ในการศึกษาสถานะสุขภาพของคนไทยและผู้ป่วยโรคเรื้อรังเนื่องจากมีลักษณะสั้น ครอบคลุมและเข้าใจง่ายการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบสถานะสุขภาพของผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกเลือดและล้างใตทางช่อง-ท้องรวมทั้งหาปัจจัยที่มีส่วนเกี่ยวข้อง โดยศึกษาเชิงพรรณนาในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายที่อยู่ในระหว่างการฟอกเลือด (HD) 61 รายและล้างไตทางช่องท้อง (CAPD) 18 ราย ณ อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2551 ถึงเดือนมีนาคม พ.ศ. 2551

พบว่ามีผู้ป่วย HD เพศชาย 30 คน (49.2%) อายุเฉลี่ย (SD) 51.6 (15.9) ปี ระยะเวลาเฉลี่ย (SD) ตั้งแต่บำบัดทดแทนไต 3.33 (2.5) ปี ผู้ป่วย CAPD เพศชาย 5 คน (27.8%) อายุเฉลี่ย 42.8 (12.3) ปีระยะเวลาเฉลี่ยตั้งแต่บำบัดทดแทนไต 21 (1.9) ปี ผลการประเมินสถานะสุขภาพใน 7 มิติ พบผู้ป่วยล้างใตทางช่องท้องมีปัญหาในเรื่องการดูแลตนเองในระดับรุนแรงปานกลางถึงรุนแรงสูงมากกว่าผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกเลือดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (38.9% และ 8.2% ตามลำดับ, p=0.001) สำหรับปัญหาในการเคลื่อนไหวความสามารถในการทำกิจกรรมปรกติ การเจ็บป่วย ความวิตกกังวล สมาธิ/ความจำ และการเข้าสังคมที่มีปัญหาในระดับรุนแรงปานกลางถึงรุนแรงสูงไม่พบความแตกต่างในทางสถิติ (p>0.05) ผู้ป่วยฟอกเลือดมีค่า มัธยฐาน (interquartile range) คะแนนมาตรฐานสุขภาพทางกายสูงกว่าผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้องอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ [42.5 (20.9) และ 18.2 (19.6); p<0.001] คะแนนมาตรฐานสุขภาพทางใจระหว่างสองกลุ่มไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ เมื่อกำหนดให้ผู้ป่วยสถานะสุขภาพต่ำมีคะแนนมาตรฐานสุขภาพทางกายและใจน้อยกว่าสองเท่าของส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (30) ปัจจัยเสี่ยงที่มีความสัมพันธ์กับสุขภาพทางกายต่ำในผู้ป่วย HD คือการมีประวัตินอนรพ.ในปีที่ผ่านมา (P=0.003) และฟอกเลือดนานน้อยกว่า 3 ปี (p=0.02) ผู้ป่วย CAPD ที่มีระดับความเข้มข้นเลือดน้อยกว่าร้อยละ 33 สัมพันธ์กับสุขภาพทางกายต่ำและ ผู้ป่วย CAPD ทุกรายที่มีคะแนนมาตรฐานสุขภาพทางกายเป็นลบตรวจพบอัลบูมินต่ำกว่า 3 กรัมต่อเดซิลิตรโลหิตจาง (<20%) และโรคประจำตัวหลายโรค ดังนั้น สถานะสุขภาพทางกายของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ได้รับการฟอกเลือดสูงกว่าผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้องและไม่มีความแตกต่างระหว่างสถานะสุขภาพทางใจ