ผลการรักษาและปัจจัยที่มีผลต่อการเสียชีวิตของผู้ป่วยที่มีการบาดเจ็บที่ตับในโรงพยาบาลแม่สอด จังหวัดตาก ปี 2546-2550

บทคัดย่อ

ตับเป็นอวัยวะภายในช่องท้องอวัยวะหนึ่งที่พบการบาดเจ็บได้บ่อย รายงานนี้นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาลักษณะของผู้ป่วยที่มีการบาดเจ็บที่ตับ สาเหตุและกลไกของการบาดเจ็บ ลักษณะทางคลินิกของผู้ป่วยความรุนแรงของการบาดเจ็บที่ตับ อวัยวะอื่นที่พบการบาดเจ็บร่วม การรักษาและผลการรักษา รวมทั้งปัจจัย ที่อาจมีผลต่อการเสียชีวิตของผู้ป่วย ในกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาที่โรงพยาบาลแม่สอด จังหวัดตาก ระหว่างเดือนมกราคม 2546 ถึงเดือนธันวาคม 2550 โดยรวบรวมข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่า มีการบาดเจ็บที่ตับดังกล่าว ผลการศึกษามีผู้ป่วยรวม 48 ราย เป็นเพศชายร้อยละ 89.6 มีอายุระหว่าง 25-34 ปีร้อยละ 41.7 โดยมีอายุเฉลี่ยเท่ากับ 28 ปี ผู้ป่วยร้อยละ 52.1 เป็นชาวต่างชาติ สำหรับสาเหตุของการบาดเจ็บพบว่า ร้อยละ 58.3 ของผู้ป่วยได้รับบาดเจ็บจากการถูกทำร้ายหรือมีการทะเลาะวิวาท และร้อยละ 37.5บาดเจ็บจากการจราจร ค่ามัธยฐานของระยะเวลาตั้งแต่ได้รับบาดเจ็บจนมาถึงโรงพยาบาลเท่ากับ 2 ชั่วโมง ผู้ป่วยร้อยละ 58.3 ได้รับบาดเจ็บแบบแทงทะลุ (penetrating injury) และร้อยละ 41.7 ได้รับบาดเจ็บจากแรงกระแทก (blunt injury) ผู้ป่วยร้อยละ 60.4 แสดงการอักเสบในช่องท้อง (peritonitis) และร้อยละ 12.5 มีภาวะช็อกจากการสูญเสียเลือด ส่วนความรุนแรงของการบาดเจ็บที่ตับ พบอยู่ในเกรด II มากที่สุด (41.%7) รองลงไป คือ เกรด IV (16.7%) ส่วนค่ามัธยฐานของระยะเวลาตั้งแต่พบผู้ป่วยที่ห้องฉุกเฉินจนได้รับการผ่าตัดเท่ากับ 1 ชั่วโมง ผู้ป่วยร้อยละ 81.3 มีอวัยวะอื่นได้รับบาดเจ็บร่วมด้วย โดยอวัยวะบริเวณ ช่องท้องที่บาดเจ็บร่วมบ่อยที่สุด คือ กระบังลม ส่วนอวัยวะนอกช่องท้องที่พบบาดเจ็บร่วมมากที่สุด คือ ปอดการผ่าตัดรักษาส่วนใหญ่เป็นการเย็บซ่อม (50.0%) และการ packing (39.6%) ผู้ป่วยร้อยละ 27.1 ได้รับการใส่ท่อระบาย สำหรับปริมาณเลือดที่สูญเสียขณะผ่าตัดพบว่า ผู้ป่วยร้อยละ 47.9 สูญเสียเลือด ≤ 1,000มล. และร้อยละ 18.8 สูญเสียเลือด 1,001-2,000 มล. ส่วนภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยสุดระหว่างการรักษาได้แก่ ภาวะช็อกจากการสูญเสียเลือด (12.5%) และปอดอักเสบ (4.2%) ค่ามัธยฐานของระยะเวลาที่รักษาในโรงพยาบาลเท่ากับ 7 วัน สำหรับค่ารักษาพยาบาลในช่วงที่อยู่โรงพยาบาลพบมีค่ามัธยฐานเท่ากับ 25,635บาท ผู้ป่วยร้อยละ 29.2 เสียชีวิต จากการศึกษาพบว่า ความรุนแรงของการบาดเจ็บที่ตับ และปริมาณเลือด ที่สูญเสีย มีผลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติต่อการเสียชีวิต ผู้ป่วยส่วนใหญ่ยังจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดรักษาการดำเนินการป้องกันการเกิดการบาดเจ็บน่าจะมีประโยชน์ในการลดการป่วยและเสียชีวิตจากการบาดเจ็บลงได้