การประเมินอันตรายของการทดสอบการไม่หายใจในผู้ป่วยสมองตายและผลกระทบต่อการบริจาคอวัยวะ

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการศึกษาปัจจัยของการขาดแคลนอวัยวะเพื่อนำไปปลูกถ่ายให้กับผู้ป่วยในประเทศไทย ปี 2557 มีผู้รออวัยวะจำนวน 4,431 ราย ได้รับการปลูกถ่ายเพียง 432 ราย หนึ่งในปัญหาสำคัญคือสภาวะสมองตายและการวินิจฉัยยังไม่เป็นที่คุ้นเคยและยอมรับทั้งในบุคลากรทางการแพทย์และประชาชนส่วนใหญ่ถึงแม้แพทยสภาจะได้กำหนดให้สภาวะสมองตายเป็นการตายของบุคคล และกำหนดหลักเกณฑ์และขั้นตอนการวินิจฉัยสมองตายไว้อย่างเป็นรูปธรรม แต่บุคลากรทางการแพทย์ส่วนใหญ่ยังคงไม่มั่นใจว่าการทดสอบการไม่หายใจ ซึ่งเป็นวิธีการสำคัญในการวินิจฉัยสมองตายจะทำอันตรายต่อผู้ป่วยหรือไม่ ในโรงพยาบาลส่วนใหญ่จึงยังไม่มีการปฏิบัติการทดสอบการไม่หายใจ ทำให้ไม่สามารถดำเนินการตามกระบวนการขอรับบริจาคอวัยวะจากผู้ป่วยสมองตายได้ประกอบกับยังไม่เคยมีการแสดงผลการทดสอบการไม่หายใจในประเทศไทยเลย การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์ที่จะแสดงเทคนิควิธีการที่เหมาะสมในการดูแลผู้ป่วยสมองตายและผลกระทบจากการทดสอบการไม่หายใจในผู้ป่วยสมองตาย เพื่อความมั่นใจของบุคลากรทางการแพทย์ในการดำเนินการขอบริจาคอวัยวะจากผู้ป่วยสมองตายได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ โดยใช้วิธีการศึกษาแบบ prospective observational study สำหรับผู้ป่วยที่อยู่ในเกณฑ์สมองตาย ในโรงพยาบาลเลิดสินและโรงพยาบาลบ้านแพ้ว ระหว่างปี 2554 - 2557 จำนวน 27 ราย โดยปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และขั้นตอนการวินิจฉัยสมองตายที่แพทยสภากำหนด ผลของการศึกษาสอดคล้องกับพยาธิสรีระวิทยาของผู้ป่วยที่จะเกิดการเปลี่ยนแปลงเป็นปกติเมื่อมีภาวะสมองตาย มีภาวะแทรกช้อนจากการทดสอบการไม่หายใจเพียง 1 ครั้ง คือ ภาวะออกซิเจนในเลือดต่ำ ซึ่งสามารถแก้ไขได้ทันและไม่มีผลต่อการเต้นของหัวใจและความดันโลหิต ผู้ป่วยสามารถบริจาคอวัยวะเพื่อนำไปปลูกถ่ายได้ ครอบครัวของผู้ป่วยแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะ 19 ราย คิดเป็น ร้อยละ 70.4 ไม่มีครอบครัวของผู้ป่วยรายใดมีข้อสงสัยในการรักษาและวินิจฉัยสมองตาย แม้ในรายที่ไม่ได้บริจาคอวัยวะ