การประเมินผลความร่วมมือในการบริหาร งบประมาณ ส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคระหว่างกระทรวงสาธารณสุ และสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

บทคัดย่อ

การวิจัยเอกสารครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลคุณภาพของแผนงานส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคและแผนพัฒนาศักยภาพจังหวัด ซึ่งเป็นผลผลิตเบื้องต้น (immediate product) ของความร่วมมือในการบริหารงบประมาณส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคร่วมกันระหว่างกระทรวงสาธารณสุขและสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติในปีงบประมาณ 2551 ซึ่งเป็นปีแรกของโครงการด้วยรูปแบบซิปป์

จากการวิเคราะห์แผนงานที่รวบรวมได้จากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดจัด 72 แห่ง (96%) ด้วยเกณฑ์ที่ผู้วิจัยสร้างภายใต้คำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญและได้รับการตรวจสอบความครบถ้วนเชิงเนื้อหา (content valid-ity) แล้ว พบว่า จังหวัดจัดทำแผนมีคุณภาพดี 19 จังหวัด (26.39%) ปานกลาง 46 จังหวัด (63.89%) และจำกัด 7 จังหวัด (9.72%) โดยพบว่าแผนมีความครอบคลุมนโยบายเร่งด่วนของกระทรวงสาธารณสุขอย่างเหมาะสม 56 จังหวัด (77.78%) ครอบคลุมแผนงานสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคที่บริหารระดับประเทศ (vertical program) 70 จังหวัด (97.22%) และครอบคลุมการลดปัจจัยเสี่ยง 14 ข้อของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ อย่างเหมาะสม 69 จังหวัด (95.83%) มีการบูรณาการแผนร้อยละ 81.94 การจัดทำแผนพัฒนา ศักยภาพของจังหวัดมีความเหมาะสมร้อยละ 66.67 ทั้งนี้เพราะเพราะวัตถุประสงค์ของโครงการสอดคล้องกับนโยบายของรัฐบาลและผู้บริหารทุกระดับ และสภาพการของสังคมที่มีการกระจายอำนาจและการจัดสรรงบประมาณให้หน่วยงานในพื้นที่ โครงการมีการจัดทำกรอบแนวทางในการบริหารงบประมาณและการดำเนินการที่ชัดเจน มีการชี้แจงขั้นตอนการปฏิบัติและควบคุมกำกับที่ดี

การศึกษาด้วยการสอบถามกระบวนการจัดทำแผนของจังหวัดตัวอย่างที่มีผลการจัดทำแผนดี ปานกลางและจำกัดพบข้อมูลที่สำคัญคือ จังหวัดที่มีผลการจัดทำแผนดีใช้เทคนิคหลายอย่างในกระบวนการวิเคราะห์เพื่อจัดทำยุทธศาสตร์และการมีส่วนร่วมในการทำแผนของหลายหน่วยงาน ข้อดี ของโครงการนี้คือมีทิศทาง การคำเรี่แนและกู่แ้าหารังกาที่ที่ใ้นากระรารี่ขี้และสำนังาน ลักประกัน สุขภาพแห่งชาติ การใช้งบประมาณมีรายละเอียดและขั้นตอนมาก ปัจจัยแห่งความสำเร็จที่สำคัญคือการมีนโยบายที่ชัดเจนและมีความต่อเนื่อง

ข้อเสนอจากผู้ปฏิบัติงานในพื้นที่คือให้มีการทบทวนบทบาทของกระทรวงสาธารณสุขและสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติให้ชัดเจน และให้บูรณาการแนวทางการดำเนินงานของทุกหน่วยงานในส่วนกลางให้ชัดเจนก่อนมีนโยบายไปสู่พื้นที่ โดยเฉพาะตัวชี้วัดผลงานและระบบรายงาน เพื่อลดภาระงานของผู้ปฏิบัติและใช้เวลาในการให้บริการแก่ประชาชนมากขึ้น

ข้อเสนอแนะจากการศึกษา คือนอกจากการประเมินแผนแล้วควรมีการติดตามการนำแผนไปสู่การ ปฏิบัติและการศึกษาผลกระทบของการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในระยะยาว