การพัฒนาเครือข่ายการรักษาพยาบาล ผู้ป่วยภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน ชนิดคลื่นไฟฟ้าหัวใจเอสทียกสูง (STEMI) จังหวัดกำแพงเพชร

บทคัดย่อ

ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันชนิด STEMI เป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องเปิดหลอดเลือดหัวใจที่ตีบตันให้เร็วที่สุดหากผู้ป่วยไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีอาจทำให้เสียชีวิตอย่างกะทันหันได้ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและศึกษาผลลัพธ์การพัฒนาเครือข่ายการรักษาพยาบาลผู้ป่วย STEMI จังหวัดกำแพงเพชร เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ประกอบด้วย (1) วิเคราะห์สถานการณ์ด้วยการทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วย 268 ราย เก็บข้อมูลด้วย STEMI Registry และสนทนากลุ่มแพทย์ 3 คน พยาบาลโรงพยาบาลกำแพงเพชร 12 คน พยาบาลโรงพยาบาลชุมชน 20 คน เพื่อนำข้อมูลมาเป็นแนวทางในการพัฒนาเครือข่ายการรักษาพยาบาลผู้ป่วย STEMI วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา และสถิติบรรยาย (2) การพัฒนา เครือข่ายฯ ประกอบด้วย การพัฒนาสมรรถนะบุคลากร การสร้างแนวทางการคัดกรอง แนวปฏิบัติทางคลินิกในการวินิจฉัยรักษา คู่มือการบริหารยาละลายลิ่มเลือดและดูแลผู้ป่วยแนวทางการสื่อสารระหว่างโรงพยาบาล ช่องทางด่วนในการให้ยาละลายลิ่มเลือด กำหนดรูปแบบการจัดการเตียงเวชภัณฑ์ และวัสดุอุปกรณ์ นำนวัตกรรมมาใช้ในการดูแลผู้ป่วย และการจัดการสารสนเทศ การพัฒนาดำเนินการเป็นวงจรต่อเนื่อง 2 วงรอบเพื่อแก้ไขปัญหาที่พบ และ (3) ประเมินผลโดยการเปรียบเทียบผลลัพธ์ก่อนพัฒนา (ตุลาคม 2549-มีนาคม 2552) หลังพัฒนาวงรอบที่ 1 (ตุลาคม 2552-กันยายน 2555) และหลังพัฒนาวงรอบที่ 2 (ตุลาคม 2555-กันยายน 2557) ในผู้ป่วย STEMI 268, 352 และ 222 ราย ด้วย Chi-square test และ Median test ผลการศึกษาพบว่า ช่วงวิเคราะห์สถานการณ์พบอัตราการได้รับยาละลายลิ่มเลือดน้อย (ร้อยละ 29.5) ระยะเวลาที่มีอาการจนได้รับยาละลายลิ่มเลือดล่าช้าเฉลี่ย 9:45 ชั่วโมง และอัตราตายสูงถึงร้อยละ 36.6 กลุ่มผู้ให้ข้อมูลต้องการแนวทางการดูแลผู้ป่วยในภาวะฉุกเฉิน ผลลัพธ์การพัฒนาวงรอบที่ 1 และ 2 พบว่า อัตราการได้รับยาละลายลิ่มเลือดเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 70.5 และ 72.1 ระยะเวลาที่มีอาการจนได้รับยาละลายลิ่มเลือดลดลงเหลือ 4:14 ชั่วโมง และ 3:07 ชั่วโมง อัตราตายลดลงเหลือร้อยละ 25.4 และ 13.5 เปรียบเทียบก่อนและหลังพัฒนาพบมีความแตกต่างกันอย่างน้อย 2 กลุ่มอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ดังนั้นเครือข่ายการรักษาพยาบาลผู้ป่วย STEMI ควรพัฒนาครอบคลุม ด้านบุคลากร วิธีการ งบประมาณ วัสดุอุปกรณ์ และการจัดการสารสนเทศ