การประเมินการเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับ ภัยพิบัติของหน่วยงานสาธารณสุขและชุมชน จังหวัดภูเก็ต

บทคัดย่อ

การช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติอย่างมีประสิทธิภาพ คือการเตรียมความพร้อม ตั้งแต่ระดับชุมชนจนถึงระดับชาติ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับภัยพิบัติเฉพาะในหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการรับภัยพิบัติใน 24 ชั่วโมงแรกเป็นหน่วยงานสาธารณสุข 34แห่ง และหน่วยงานภาครัฐและมูลนิธิ 29 แห่งในจังหวัดภูเก็ต โดยมีรูปแบบวิธีการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงพรรณนาภาคตัดขวาง (cross-sectional descriptive design) เก็บข้อมูลในกลุ่มบุคลากรในระดับบริหารและระดับผู้ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับแผน รวม 105 คน โดยใช้แบบสอบถาม และใช้วิธีการรวบรวมข้อมูล ทุติยภูมิ เก็บข้อมูลในช่วงเดือนมกราคม 2550 ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เคยมีประสบการณ์การช่วยเหลือผู้ประสบเหตุภัยพิบัติคลื่นยักษ์สึนามิ (85.6%) ด้านนโยบายและแผน พบว่า หน่วยงานที่ศึกษา (77.8%) มีการจัดทำแผนการเตรียมรับภัยพิบัติ และมีการจัดเตรียมแผนการรองรับภัยพิบัติทุกประเภทเป็นแผนเดียวกัน (52.5%) ส่วนใหญ่พบว่ามีการกำหนดบุคคลรับผิดชอบ อัตรากำลัง และเจ้าหน้าที่สำหรับให้ข่าว (77.5%, 76.3% และ 85.0% ตามลำดับ) ใช้วิธีการเรียกระดมคนด้วยโทรศัพท์พื้นฐาน และโทรศัพท์เคลื่อนที่ส่วนตัว (90.5%) ด้านสถานที่ พบว่า ร้อยละ 85.0 มีการกำหนดสถานที่จัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการเมื่อเกิดภัยพิบัติ มีสถานที่รองรับผู้บาดเจ็บในระดับหนัก 47 ราย ระดับปานกลาง 160 ราย และเล็กน้อย 500 รายสถานที่การตรวจผู้ติดเชื้อไข้หวัดนกและโรคทางเดินหายใจเฉียบพลันอย่างรุนแรง (SARs) 160 ราย รับเป็นผู้ป่วยในได้ 16 ราย และตู้เย็นเก็บศพ 18 ศพ ด้านการประสานงาน มีการจัดเตรียมรายชื่อหน่วยงานอื่น ที่เกี่ยวข้องกับการรับภัยพิบัติในระดับจังหวัด (68.2%) ด้านวัสดุอุปกรณ์ มีการจัดเตรียมเวชภัณฑ์ที่สามารถให้บริการผู้ประสบเหตุได้ในภาพรวม จำนวน 3,952 ราย มีจำนวนรถพยาบาลพร้อมอุปกรณ์กู้ชีพขั้นสูง 20 คัน มีการเตรียมงบประมาณแยกจากงบประมาณปรกติ (21.0%) บุคลากรร่วมการฝึกซ้อมตามแผนการเตรียมรับภัยพิบัติร่วมกับโรงพยาบาล (67.6%) และมีเพียงครึ่งหนึ่งมีการจัด/ส่งทีมบุคลากรเข้ารับการอบรม ฟื้นฟู พบมีความแตกต่างกันในการเตรียมพร้อมของหน่วยงานภาคสาธารณสุขกับหน่วยงานภาครัฐและมูลนิธิเพื่อให้การเตรียมความพร้อมการรองรับภัยพิบัติมีประสิทธิภาพ ควรมีการวางแผนแบบบูรณาการร่วมกันของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง พัฒนาระบบข้อมูลข่าวสารและระบบสื่อสารที่สามารถใช้ได้ขณะเกิดภัยพิบัติ จัดเตรียมงบประมาณโดยเฉพาะ จัดให้มีการอบรม/การฝึกซ้อมที่เหมาะสมสำหรับบุคลากร อาสาสมัครและประชาชนในการปฏิบัติตนเมื่อเกิดภัยพิบัติที่เหมาะสมและต่อเนื่อ