สมรรถนะการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำชุมชน ในเขตเทศบาลนครระยอง อำเภอเมือง จังหวัดระยอง

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงสำรวจครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับสมรรถนะของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำชุมชน (อสม.) และเปรียบเทียบความแตกต่างของสมรรถนะการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกของ อสม. ตาม ปัจจัยส่วนบุคคล การปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่ง อสม. การผ่านการอบรมความรู้เรื่องโรคไข้เลือดออก ประสบการณ์การเจ็บป่วยด้วยโรคไข้เลือดออก และตำแหน่งอื่นในชุมชน ประชากร คือ อสม. ที่ขึ้นทะเบียน จำนวน 393คน คำนวณโดยใช้สูตรการหากลุ่มตัวอย่างด้วยค่าเฉลี่ย ของ Smith (1983) ได้กลุ่มตัวอย่าง 201 คน โดยวิธีสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม ผ่านการทดสอบความตรงด้านเนื้อหา (CVT= 0.85)และนำแบบสอบถามไปทดสอบกับประชากรที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับกลุ่มตัวอย่างได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ 0.98 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและใช้สถิติวิเคราะห์ได้แก่ 1-test และ F-test กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

ผลการวิจัยพบว่า อสม. มีสมรรถนะด้านการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกอยู่ในระดับปานกลาง ( 65.38, SD 16.13) เมื่อศึกษาจำแนกรายด้าน พบว่า มีสมรรถนะด้านการควบคุมและกำจัดลูกน้ำยุงลายสูงที่สุด ( 19.99, SD 4.8) และด้านการจัดการให้มีส่วนร่วมของชุมชนน้อยที่สุด ( 8.62, SD 2.6) โดยมีสมรรถนะรายข้อ สูงสุดคือสามารถแสดงวิธีการใช้ทรายเคลือบสารเคมีเพื่อกำจัดลูกน้ำยุงลายต่อเพื่อนบ้านในพื้นที่ที่รับ ผิดชอบมากที่สุด ( 75.82, SD 18.94 ) และน้อยที่สุดคือให้ยาลดไข้พาราเซตตามอลแก่เพื่อนบ้านในพื้นที่รับ ผิดชอบที่ถูกสงสัยว่าป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกได้ถูกต้อง ( 56.50, SD 28.04 ) และเมื่อศึกษาเปรียบเทียบความแตกต่างของสมรรถนะการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกพบว่า เพศชายมีสมรรถนะดีกว่าเพศ หญิงและระยะเวลาในการเป็น อสม. ครั้งแรกดีกว่า 1 ครั้งหรือมากกว่า1 ครั้ง แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติส่วนตัวแปรอื่นๆ ไม่มีความแตกต่าง ข้อเสนอแนะ ควรพัฒนาศักยภาพของ อสม. โดยมีการคัดเลือกบุคคลที่เหมาะสม และมีกระบวนการในการพัฒนาความรู้ ความเข้าใจในบทบาทหน้าที่ ที่เน้นการมีส่วนร่วมในชุมชนและด้านการรักษาพยาบาลเบื้องต้นให้มากขึ้น