การเตรียมพร้อมตอบโต้ภาวะฉุกเฉินทางด้านสาธารณสุข ในสถานการณ์ความไม่สงบชายแดนภาคใต้ : กรณีศึกษาของโรงพยาบาลยะลา

บทคัดย่อ

เหตุการณ์ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ คือจังหวัดยะลา ปัตตานีและนราธิวาส ตั้งแต่ วันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2547 เป็นต้นมา เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจากการกระทำของมนุษย์ เป็นระยะเวลานานเกือบ 5 ปีการประเมินสถานการณ์นี้เป็นการศึกษาเชิงปริมาณ (quantiative study) โดยใช้รูปแบบด้านพรรณนา (descriptive)โดยประมวลข้อมูลทุติยภูมิจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง เวชระเบียน และรายงานประจำปีในช่วงปี 2547-2551 โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ทั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับสถานการณ์ ภาวะฉุกเฉินทางด้านสาธารณสุขของโรงพยาบาลยะลา ใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ตั้งแต่มกราคม 2547 ถึง ธันวาคม 2551 มีผู้บาดเจ็บรวม 5,186 ราย เสียชีวิต 2,430 ราย จังหวัดนราธิวาส มีจำนวนผู้บาดเจ็บมาก ที่สุดคือ 2,422 ราย และจังหวัดยะลามีจำนวน 1,350 ราย โดยมีผู้เสียชีวิตรวม 571 ราย เหตุการณ์ความไม่สงบนี้ทำให้มีจำนวนผู้บาดเจ็บล้มตายใน 3 จังหวัดเพิ่มขึ้นจากปี 2547 เป็นลำดับและสูงสุดในปี 2550 เป็น ผู้บาดเจ็บ 1,579 ราย ผู้เสียชีวิต 642 ราย แต่ได้ลดลงในปี 2551 เป็น 943 รายและ 376 ราย ตามลำดับ ในประสบการณ์จากโรงพยาบาลยะลา มีการประกาศใช้แผนอุบัติเหตุหมู่ 118 ครั้ง พบว่าการบาดเจ็บโดยส่วนใหญ่เกิดจากอาวุธปืน ร้อยละ 49.34 และระเบิด ร้อยละ23.21 ทั้งนี้ในเครือข่าย 3 จังหวัดนั้น มีจำนวนเตียงรองรับสถานการณ์ทั้งสิ้น 2,547 เตียง เมื่อจำแนกการบาดเจ็บตามส่วนต่างๆของร่างกายในโรงพยาบาลยะลาพบว่าส่วนใหญ่ได้รับบาดเจ็บที่ศรีษะ รองลงมาได้แก่บริเวณท้อง ด้านหลัง กระดูกสันหลัง กระดูกเชิงกราน มีการพัฒนาการเตรียมความพร้อมในการรับผู้ป่วยจำนวนมาก ได้วิเคราะห์ถึงประเภทต่างๆของเหตุการณ์ การเตรียมความพร้อมสำหรับเหตุการณ์นั้น ๆ โดยเฉพาะการบัญชาการ การระดมบุคลากร แนวทางปฏิบัติผู้ป่วยทางศัลยกรรมในภาวะผู้ป่วยจำนวนมากเหล่านี้ และแนวทางการช่วยเหลือจากหน่วยงานภายนอก เช่นโรง-พยาบาลสงขลานครินทร์ สภากาชาดไทย และโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้าฯ ตลอดจนการประชาสัมพันธ์ในภาวะวิกฤติ ในพื้นที่เขตจังหวัดยะลา