รูปแบบการป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออก ด้วยกระบวนการ ห้าเครือข่าย ห้าร่วม ห้าคุณลักษณะอำเภอเมืองยโสธร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลการดำเนินการป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออกด้วยกระบวนการ ห้าเครือข่าย ห้าร่วม ห้าคุณลักษณะ อำเภอเมืองยโสธร ในช่วงเดือนตุลาคม 2555 ถึงธันวาคม 2556 โดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบ่งเป็น 4 ระยะ คือ ระยะที่ 1วิเคราะห์สภาพปัญหาและกำหนดแนวทางการดำเนินงานในชุมชน ระยะที่ 2 ดำเนินการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกด้วยกระบวนการ ห้าเครือข่าย (ท้องถิ่น ท้องที่ การศึกษา ศาสนาสาธารณสุข) ห้าร่วม (ร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมรับผิดชอบ ร่วมประเมินผล ร่วมพัฒนา) ห้าคุณลักษณะ (คณะกรรมการระบบระบาดวิทยา การวางแผน การระดมทุน และผลการควบคุมโรค) ระยะที่ 3 ประเมินผลด้านกระบวนการ และประสิทธิผลการป้องกันควบคุมโรค ระยะที่ 4 สะท้อนข้อมูลผลการดำเนินการ โดยการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้และถอดบทเรียน คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง ประกอบด้วย ผู้นำชุมชน อาสาสมัครสาธารณสุข องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พระภิกษุเจ้าหน้าที่สาธารณสุข จำนวน 526 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย การสังเกตแบบมีส่วนร่วม แบบรายงานทางระบาดวิทยา แบบประเมินกระบวนการดำเนินงาน คะแนนการประกวดหมู่บ้านปลอดลูกน้ำยุงลาย แบบประเมินสถานบริการด้านการดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยค่าสถิติ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์ข้อมูลเชิง คุณภาพ ใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า (1) กระบวนการบริหารจัดการ ทั้ง 21 หมู่บ้าน มีการดำเนินงาน ป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกด้วยกระบวนการห้าเครือข่ายห้าร่วมห้าคุณลักษณะ (2) ประสิทธิผลการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก พบว่า มีค่าดัชนีลูกน้ำยุงลาย (house index และ container index) อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานทุกหมู่บ้าน ไม่พบผู้ป่วยไข้เลือดออกในหมู่บ้าน ร้อยละ 61.90 และไม่พบบู้ป่วยที่เป็น second generation.