การดำเนินงานภาคีเครือข่ายเข็มแข็ง งดใช้ทรายกำจัดลูกน้ำ ลดอัตราการเกิดไข้เลือดออก ตำบลลิ้นฟ้า อำเภอยางชุมน้อย จังหวัดศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

โรคไข้เลือดออกเป็นปัญหาสาธารณสุขในพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ มีการดำเนินการเร่งรัดการควบคุมโรคในทุกพื้นที่จากปัญหาในการควบคุมโรคไข้เลือดออกที่มีการใช้สารเคมีจำนวนมาก ประชาชนไม่ให้ความร่วมมือในการควบคุมแหล่งเพาะพันธุ์ยุง เจ้าหน้าที่ไม่สามารถดำเนินการควบคุมป้องกันโรคได้อย่างครอบคลุมและทั่วถึง ดังนั้น ตำบลลิ้นฟ้า จึงได้มีการปรับกลยุทธในการดำเนินการควบคุมโรคไข้เลือดออกโดยใช้ภาคีเครือข่ายในตำบลลิ้นฟ้าเข้ามามีส่วนร่วมดำเนินการ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงการใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย ตำบลลิ้นฟ้าในการ ต่อต้านการระบาดของโรคไข้เลือดออกในชุมชนโดยไม่ใช้สารเคมี เป็นการศึกษาเชิงปฏิบัติการ กลุ่มตัวอย่างเป็นหมู่บ้านทั้งตำบลลิ้นฟ้า จำนวน 14 หมู่บ้าน แกนนำภาคีเครือข่ายร่วมกระบวนการกลุ่ม จำนวน 389 คน ระยะเวลา ศึกษาตั้งแต่ตุลาคม 2555 - มิถุนายน 2556 เครื่องมือที่ใช้ในการดำเนินงาน ได้แก่ ข้อมูลสถานการณ์เฝ้าระวังทางระบาดวิทยาของโรคไข้เลือดออกตำบลลิ้นฟ้า สมุดบันทึกประจำตัว อสม.บันทึกค่าการสำรวจลูกน้ำรายหลังคาเรือน วิธีการดำเนินงานแบ่งเป็น 2 ระยะ ได้แก่ระยะเตรียมการ และระยะดำเนินงาน การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายตามขั้นตอนมีการจัดทำแผนที่แสดงหลังคาเรือนในชุมชน (แผนที่เดินดิน) ทุกหมู่บ้าน และการประชุมประชาคม ผู้มีส่วนได้เสีย ได้แก่ นายก อบต. สมาชิก อบต. ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน แกนนำครอบครัว ทุกหลังคาเรือน ตัวแทนโรงเรียน จำนวน 389 คน เพื่อรับทราบปัญหาและหาข้อตกลงร่วมกัน การดำเนินการประกอบด้วยการประชาสัมพันธ์กระตุ้นให้ประชาชนดูแลบ้านเรือน กำจัดลูกน้ำ และทำการสุ่มสำรวจลูกน้ำโดยทีม อสม.จากบ้านอื่นการดำเนินงานประชุมประชาคม การสำรวจความชุกลูกน้ำโดย อสม.หมู่บ้านอื่น การรับทราบข้อมูลการสำรวจและนำไปปรับปรุงแก้ไข ผลการดำเนินกิจกรรม พบว่า ค่าดัชนีความชุกของลูกน้ำลดลง และไม่เกิดผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกโดยไม่มีการใช้งบประมาณในการจัดซื้อสารเคมีเลย แนวทางการควบคุมไข้เลือดออกที่ดำเนินการนี้ ควรได้รับการปรับใช้ในการดำเนินงานควบคุมและป้องกันโรคไข้เลือดออกให้ดียิ่งขึ้นและต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นช่วงระบาดหรือไม่ระบาดก็ตาม