การพัฒนารูปแบบการแก้ไขปัญหาการเสียชีวิตจาก อุบัติเหตุจราจรอย่างมีส่วนร่วมโดยอาศัยทรัพยากรและศักยภาพในพื้นที่ จังหวัดภูเก็ต

บทคัดย่อ

ปี 2550 ภูเก็ตมีอัตราการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุจราจรสูงเป็นอันดับต้น ๆของประเทศ (4,708.1 ต่อแสนประชากร) จึงได้มีการพัฒนารูปแบบการดำเนินงานแก้ไขปัญหาฯดังกล่าวขึ้นด้วยการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ดำเนินการ 3 วงรอบ (ปี 2551- 2555) คัดเลือกตัวแทนคณะกรรมการที่เกี่ยวข้องกับการแก้ไขปัญหาฯของจังหวัด 28 คนและสุ่มตัวแทนครอบครัวจากชุมชนจุดเสี่ยง 100 คนและกลุ่มเยาวชน 298 คน เครื่องมือได้แก่ แบบบันทึกแบบรายงาน แบบสัมภาษณ์ และแบบสอบถาม เก็บรวบรวมข้อมูลเดือนกันยายน 2552 - พฤษภาคม 2555 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การพัฒนารูปแบบเริ่มจากสร้างทีมพี่เลี้ยงและเครือข่าย ใช้ข้อมูลการวิเคราะห์สาเหตุการเสียชีวิต สำรวจจุดเสี่ยง ประชุมร่วมกับภาคีวางเป้าหมาย หาแนวทางการแก้ไขปัญหา อุบัติเหตุจราจร ประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินกิจกรรม บูรณาการงบประมาณ ติดตามและประเมินผลจากนั้นเพิ่มการใช้ข้อมูลจากรายงานของโรงพยาบาล ข้อมูลจุดเสี่ยงจากสถานีตำรวจ ผลการวิเคราะห์ความเร็วรถ อัตราการสวมหมวกนิรภัย ความคิดเห็นชุมชนและเยาวชน สร้างแหล่งเรียนรู้ สร้างกระแสโดยสื่อท้องถิ่น เสริมสร้าง ศักยภาพชมรมเหยื่อเมาแล้วขับและความมีส่วนร่วมของชุมชน ผลการศึกษาพบว่า สาเหตุหลักของการเกิดอุบัติเหตุคือพฤติกรรมการขับขี่ ความเร็วเฉลี่ยของรถในบริเวณทางโค้งเท่ากับ 66.7 กม./ชม. (SD = 12, พิสัย 35-120 กม./ชม.) ความคิดเห็นชุมชนเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหาฯเห็นว่าควรดำเนินการด้านวิศวกรรมจราจรเป็นอันดับแรกมาตรการที่เยาวชนเห็นว่ามีผลต่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการขับขี่รถจักรยานยนต์ ได้แก่ การบังคับใช้กฎหมายการประเมินผล พบว่า จำนวนครั้งการเกิดอุบัติเหตุบริเวณจุดเสี่ยงที่ได้รับการแก้ไขลดลง จำนวนผู้เสียชีวิตลดลงร้อยละ 37.0 เมื่อเปรียบเทียบกับปี 2550 ดัชนีการเสียชีวิตลดลงจาก 0.0133 เป็น 0.0087 (ปี 2550 และ 2554 ตามลำดับ) มีภาคีเครือข่ายจาก 8 เป็น 20 หน่วยงาน การพัฒนารูปแบบการแก้ไขปัญหาการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุจราจรของ จังหวัดภูเก็ต ปัจจัยสำคัญ คือ การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย การใช้ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารจัดการและการติดตามอย่างต่อเนื่อง รูปแบบฯนี้สามารถลดอัตราการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุจราจรลงได้