การสร้างและขยายให้เกิดเครือข่ายการดำเนินงาน ป้องกันเด็กตกน้ำจมน้ำ ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ภาคตะวันออก

บทคัดย่อ

ในแต่ละปี เด็กไทยเสียชีวิตจากการตกน้ำจมน้ำกว่า 1,500 คน และเป็นสาเหตุที่ทำให้เด็กอายุต่ำกว่า 15 ปีเสียชีวิตเป็นอันดับ 1 และสูงเป็นสองเท่าของอุบัติเหตุจราจร โดยพบเสียชีวิตมากสุดในแหล่งน้ำธรรมชาติรองลงมาเป็นแหล่งน้ำในบ้าน ในเขตภาคตะวันออกมีเด็กที่เสียชีวิตจากการตกน้ำจมน้ำในระดับที่เสี่ยงสูงถึง 7 จังหวัดฉะเชิงเทราเป็นจังหวัดหนึ่งที่มีอัตราเด็กเสียชีวิตจากการตกน้ำจมน้ำลำดับ 1 ใน 10 ของประเทศ 5 ปี ติดต่อกันคณะผู้วิจัยจึงมีวัตถุประสงค์ที่จะเสริมสร้างศักยภาพและความพร้อมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) และการ มีส่วนร่วมของชุมชนให้ตระหนักต่อปัญหาและดำเนินการป้องกันแก้ปัญหา และขยายการดำเนินงานนี้ให้ครอบคลุม จังหวัดที่เป็นพื้นที่เสี่ยงสูงในภาคตะวันออก วิธีการดำเนินการใช้รูปแบบการมีส่วนร่วมใน 4 อปท. จาก 3 อำเภอของฉะเชิงเทราที่มีปัญหาด้านอุบัติเหตุจากการตกน้ำจมน้ำ คัดเลือกทีมงานที่มีจิตอาสาและความพร้อมจากเจ้าหน้าที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ครู ตำรวจ หน่วยกู้ภัย อาสาสมัครป้องกันภัย ฝ่ายพลเรือน ผู้นำชุมชน และอาสาสมัครสาธารณสุขหมู่บ้าน (อสม.) ตำบลละ 10 คน รวม 40 คน ดำเนินการปี 2555-2556 จัดประชุมวิเคราะห์สถานการณ์ เรียนรู้สาเหตุและแหล่งน้ำอันตรายในบ้านและแหล่งน้ำธรรมชาติ เรียนรู้การเอาชีวิตรอดจากการตกน้ำจมน้ำร่วมกับการสาธิตและฝึกปฏิบัติ มีการใช้อุปกรณ์ช่วยชีพที่ผลิตขึ้นจากวัสดุเหลือใช้คิดกิจกรรมที่จะดำเนินการ มีการกระตุ้น ติดตามและให้ข้อเสนอแนะทางวิชาการอย่างต่อเนื่องของผู้วิจัยและการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันปีละ 2 ครั้ง การประสานเครือข่ายภายในและนอกพื้นที่เพื่อให้การสนับสนุนเก็บข้อมูลโดยการสังเกต บันทึกผลการติดตามและสรุปบทเรียนจากผลการจัดกิจกรรม ร่วมกับการสัมภาษณ์เจาะลึกทีมงาน และผู้บริหาร วิเคราะห์ข้อมูลโดยการพรรณนาในเชิงคุณภาพ ผลจากการดำเนินงานทำให้ อปท. แต่ละแห่งได้นำรูปแบบไปดำเนินการจัดอบรมขยายความรู้แก่ประชาชน มีการสาธิตและฝึกซ้อมการเอาชีวิตรอดจากการตกน้ำจมน้ำ การใช้อุปกรณ์ช่วยชีพ ณ แหล่งน้ำในพื้นที่ มีการจัดทำป้ายเตือน ทำรั้วกั้นแหล่งน้ำอันตรายในชุมชน การจัดอุปกรณ์ช่วยชีพพร้อมคำแนะนำไว้ตามแหล่งน้ำที่เด็กมักมาเล่น มีการจัดหาแหล่งน้ำให้เป็นสถานที่เล่นน้ำสำหรับเด็กในชุมชน โดยกำหนดเวลาเล่นพร้อมผู้ดูแล และสอนให้เด็กใช้อุปกรณ์ช่วยชีวิตที่ถูกวิธีมีการจัดตั้ง ศูนย์เรียนรู้ความปลอดภัยชุมชน ความสำเร็จเกิดขึ้นเป็นผลจากการให้ความสำคัญของผู้บริหารในพื้นที่สนับสนุนงบประมาณดำเนินการ และความเข้มแข็งของทีมงาน ทำให้มีเครือข่ายในพื้นที่เข้ามาเป็นแนวร่วม ร่วมกับการกระตุ้น ติดตามผลเป็นระยะ และการจัดเวทีถอดบทเรียนแลกเปลี่ยนเรียนรู้ข้ามพื้นที่ของผู้วิจัย ทำให้เกิดแรงกระตุ้นให้ดำเนินการในพื้นที่ตนเองได้เร็วขึ้น