ความชุกภาวะกระดูกพรุนและกระดูกบางในผู้ป่วยสตรีที่ตรวจมวลกระดูกในโรงพยาบาลราชวิถี

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยเสี่ยงของภาวะกระดูกพรุนในผู้ป่วยสตรีที่มาตรวจมวลกระดูกในโรงพยาบาลราชวิถีโดยศึกษาย้อนหลังในผู้ป่วยสตรี 750 รายที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไปที่มาตรวจมวลกระดูกด้วยเครื่องเอกซเรย์ชนิด 2 พลังงานที่งานเวชศาสตร์นิวเคลียร์ โรงพยาบาลราชวิถี ตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2554 ถึง มิถุนายน 2555 เกณฑ์การวินิจฉัยภาวะกระดูกพรุนใช้ตามข้อกำหนดขององค์การอนามัยโลก พบว่าความชุกของภาวะกระดูกพรุนที่กระดูกสันหลังส่วนเอวหรือกระดูกคอสะโพกเท่ากับร้อยละ 21.6 ซึ่งประกอบด้วยความชุกที่กระดูกสันหลังส่วนเอวตำแหน่งเดียวร้อยละ 9 และความชุกที่คอสะโพกตำแหน่งเดียวร้อยละ 6.3 และความชุกทั้ง 2 ตำแหน่งร้อยละ 6.3 ความชุกภาวะกระดูกพรุนที่กระดูกสันหลัง ส่วนเอวและกระดูกคอสะโพกเท่ากับร้อยละ 15.3 และ 12.6 ตามลำดับ ความชุกของภาวะกระดูกบางที่กระดูกสันหลังส่วนเอวหรือกระดูกคอสะโพกเท่ากับร้อยละ 59.4 ซึ่งประกอบด้วยความชุกที่กระดูกสันหลัง ส่วนเอวตำแหน่งเดียวร้อยละ 13.6 และความชุกที่คอสะโพกตำแหน่งเดียวร้อยละ 23.3 และความชุกทั้ง 2 ตำแหน่ง ร้อยละ 22.5 ความชุกภาวะกระดูกบางที่กระดูกสันหลังส่วนเอวและกระดูกคอสะโพกเท่ากับร้อยละ 36.1 และ 45.8 ตามลำดับ ความชุกของภาวะกระดูกพรุนเพิ่มขึ้นตามอายุในสตรีที่อายุมากกว่า 50 ปี กลุ่มสตรีที่มีภาวะกระดูกพรุนมีอายุเฉลี่ยมากกว่า มีความสูงน้อยกว่า มีน้ำหนักน้อยกว่า และมีดัชนีมวลกายน้อยกว่า กลุ่มสตรีที่มีภาวะกระดูกบาง และกลุ่มสตรีที่มีมวลกระดูกปกติอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.001)

ความชุกภาวะกระดูกพรุนในผู้ป่วยสตรีที่มาตรวจมวลกระดูกในโรงพยาบาลราชวิถีสอดคล้องกับในสตรีไทยและสตรีเอเชียจากงานวิจัยที่ผ่านมา แต่มีค่าสูงกว่าในสตรีชาวอเมริกัน ปัจจัยเรื่องอายุ ความสูง น้ำหนักและดัชนีมวลกายมีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะกระดูกพรุนอย่างมีนัยสำคัญ