สถานการณ์ปัจจุบันของอุตสาหกรรมการผลิตยาแผนปัจจุบันของประเทศไทย

บทคัดย่อ

อุตสาหกรรมการผลิตยาแผนปัจจุบันของไทยยังคงเป็นอุตสาหกรรมระดับปลายน้ำ ในปี พ.ศ.2562 มีสถานที่ผลิตยาที่ยังดำเนินกิจการและผ่านการรับรอง GMP จำนวน 142 แห่ง ส่วนใหญ่เป็ นการผลิตยาสำเร็จรูปประเภทยาเคมี การผลิตในปี พ.ศ.2561 มีมูลค่าประมาณ 77,000 ล้านบาท โดยขยายตัวเพิ่มขึ้นประมาณร้อยละ 5 จากปี ก่อนหน้า กำไรสุทธิประมาณร้อยละ 8 การส่งออกมีแนวโน้มสูงขึ้น การแข่งขันภายในประเทศรุนแรงมากขึ้นโดยศักยภาพในการแข่งขันของผู้ผลิตลดลงเมื่อเทียบกับผู้นำเข้า ในปี พ.ศ.2558 สัดส่วนมูลค่าการผลิตต่อการนำเข้าอยู่ที่ประมาณ 35:65 ผู้ประกอบการให้ความสนใจกับการวิจัยและพัฒนามากขึ้น แต่ส่วนใหญ่เป็ นการพัฒนายาสามัญและยาสามัญใหม่รูปแบบทั่วไป โดยแรงจูงใจสำคัญคือนโยบายบัญชีนวัตกรรมไทย การขึ้นทะเบียนยาต้องใช้รูปแบบเอกสารตามที่อาเซียนกำหนดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2552 และ พ.ร.บ.ยา (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2562 กำหนดให้ทะเบียนยามีอายุ 7 ปี จากเดิมที่ไม่มีกำหนดวันหมดอายุ กระทรวงสาธารณสุขได้ประกาศใช้หลักเกณฑ์และวิธีการในการผลิตยา (Good Manufac-turing Practice; GMP) ตามแนวทางขององค์การอนามัยโลก (WHO GMP) เป็นกฎกระทรวงตั้งแต่ พ.ศ. 2546 และเปลี่ยนเป็ นหลักเกณฑ์ GMP ของ PIC/S (Pharmaceutical Inspection Co-operation Scheme) ในปี พ.ศ.2554 ด้านโลจิสติกส์มีประเด็นที่ยังต้องพัฒนาคือการสร้างระบบจัดการรหัสผลิตภัณฑ์ที่ได้มาตรฐานและการตรวจสอบย้อนกลับ ข้อเสนอแนะที่สำคัญของผู้ประกอบการคือ หน่วยงานภาครัฐควรมีความร่วมมือกับผู้ประกอบการมากขึ้นในการพัฒนาอุตสาหกรรมการผลิตยารวมถึงสนับสนุนการใช้ยาที่ผลิตในประเทศ