ประสบการณ์และทัศนคติของผู้ป่วยมะเร็งในการใช้น้ำต้มใบมะละกอ : การศึกษาแบบผสมผสาน

ผู้แต่ง

  • เจนจิรา สุขเจริญจิต กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
  • ปรีชา หนูทิม กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
  • พิมพ์ลดา พงศ์ชัยชานนท์ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
  • ชุติวัต หยู่ทองอินทร์ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
  • จักรเวทย์ ต้นแทน กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
  • ศรีสุภัค นันทา กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
  • ลักขณา รามวงศ์ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
  • ยุทธนา บุญกัน กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
  • เขมานันท์ จูมทอง กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก

คำสำคัญ:

ประสบการณ์, ทัศนคติ, ใบมะละกอ, ผู้ป่วยมะเร็ง, การวิจัยแบบผสมผสาน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสบการณ์และทัศนคติของผู้ป่วยโรคมะเร็งต่อการใช้น้ำต้มใบมะละกอในการดูแลสุขภาพ การศึกษานี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสานระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณและงานวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคมะเร็งและมีประสบการณ์การใช้น้ำต้มใบมะละกอในการดูแลสุขภาพ ระยะเวลาเก็บข้อมูลตั้งแต่เดือน มกราคม ถึง มีนาคม 2567 หลังได้รับอนุมัติจริยธรรมในมนุษย์ โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน เลขที่ T001/67_EXP โดยทำการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึกชนิดกึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และบรรยายเชิงเนื้อหาให้เห็นถึงประสบการณ์และทัศนคติการใช้น้ำต้มใบมะละกอ ของผู้ป่วยโรคมะเร็งในการดูแลสุขภาพ

ผลการศึกษากลุ่มตัวอย่างจำนวน 18 คน พบว่า ส่วนใหญ่เป็นมะเร็งเต้านม ร้อยละ 38.89 ที่มีสถานะรักษาครบตามแผนการรักษาของแพทย์แผนปัจจุบัน แต่มีความประสงค์ที่จะเสริมการดูแลสุขภาพด้วยการดื่มน้ำต้มใบมะละกอ ซึ่งเตรียมโดยการต้มเคี่ยวครั้งละ 1 แก้วกาแฟ รับประทานวันละ 2–3 เวลา ผลการประเมินตนเองของกลุ่มตัวอย่างหลังการดื่มน้ำต้มใบมะละกอ พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ (n=10) รายงานว่ามีอาการทั่วไปดีขึ้น ได้แก่ รับประทานอาหารได้มากขึ้น นอนหลับดีขึ้น และมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตาม บางรายมีอาการไม่พึงประสงค์หลังการใช้ เช่น การขับถ่ายเพิ่มขึ้นผิดปกติ อาการปวดมวนท้อง และอาการพะอืดพะอม ขณะเดียวกัน กลุ่มตัวอย่างบางรายไม่สามารถประเมินผลลัพธ์หลังการดื่มน้ำต้มใบมะละกอได้อย่างชัดเจน ด้านทัศนคติ พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความคาดหวังว่าน้ำต้มใบมะละกออาจช่วยบรรเทาอาการเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับโรคมะเร็งได้

การศึกษาครั้งนี้จึงสะท้อนให้เห็นถึงประสบการณ์การใช้สมุนไพรดังกล่าวในเชิงพื้นฐานของผู้ป่วยแต่ละบุคคล ซึ่งผลลัพธ์ที่ได้รับมีความแตกต่างกันไป ทั้งนี้ ยังมีความจำเป็นต้องดำเนินการศึกษาวิจัยทางคลินิกเพิ่มเติมเพื่อประเมินประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใช้น้ำต้มใบมะละกอในผู้ป่วยมะเร็งอย่างเป็นระบบต่อไปในอนาคต

เอกสารอ้างอิง

กรมอนามัย. (2566). กรมอนามัย เผยหญิงไทยป่วยมะเร็งเต้านมสูงสุด แนะควรตรวจเต้านมด้วยตนเองทุกเดือน. สื่อมัลติเดียกรมอนามัย. https://multimedia.anamai.moph.go.th/news/140366/

เจษฎา อุดมพิทยาสรรพ์. (2563). ทัศนคติและพฤติกรรมการใช้สมุนไพรรักษาโรคของประชาชนบ้านในลุ่มอำเภอกันตัง จังหวัดตรัง. วารสารศิลปศาสตร์ มทร.ธัญบุรี. 1(1), 1-7. https://so07.tci-thaijo.org/index.php/JLA/article/view/1457

เจาะลึกระบบสุขภาพ. (2567). “สมศักดิ์” ฝากอภัยภูเบศร ต่อยอด “ใบมะละกอ” ช่วยผู้ป่วยมะเร็ง หวังจดสิทธิบัตรชาติ. เจาะลึกระบบสุขภาพ. https://www.hfocus.org/content/2024/07/31074

พิมพ์จุฑา วราทรัพย์, จิราวัลย์ จิตรถเวช และ วิชิต หล์อจีระชุณห์กุล. (2561). ปัจจัยเสี่ยงที่มีความสัมพันธ์

ต่อการเกิดโรคมะเร็ง. วารสารวิทยาศาสตร์ลาดกระบัง. 27(2), 1–14. https://li01.tci-thaijo.org/index.php/science_kmitl/article/view/164155/119014

พิมพ์ลดา พงศ์ชัยชานนท์, ปรีชา หนูทิม, ชุติวัต หยู่ทองอินทร์, กมลวรรณ บานชื่น, ศรีสุภัค นันทา, ปารัณกุล ตั้งสุขฤทัย, จักรเวทย์ ต้นแทน, ลักขณา รามวงศ์, ยุทธนา บุญกัน และเขมานันท์ จูมทอง. (2567). ผลการใช้น้ำต้มใบมะละกอในผู้ป่วยมะเร็งต่อมน้ำลายและมะเร็งเม็ดเลือดขาว ชนิดมัลติเพิลมัยอิโลมา : รายงานผู้ป่วย. วารสารหมอยาไทยวิจัย. 10(2), 85-95. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ttm/article/view/271495/185783

ศศลักษณ์ บุญโรจน์ และ มาลี กาบมาลา. (2562). ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการแสวงหาสารสนเทศของผู้ป่วยมะเร็งที่รักษา โดยการแพทย์ทางเลือกในประเทศไทย. การประชุมวิชาการเสนอผลงานวิจัยระดับบัณฑิตศึกษาแห่งชาติ ครั้งที่ 20. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น.https://app.gs.kku.ac.th/gs/th/publicationfile/item/20th-ngrc-2019/HMO5/HMO5.pdf

สัณฐิตาพร กลิ่นทอง, วนิดา ดุรงค์ฤทธิชัย, กิติศักดิ์ รุจิกาญจนรัตน์, เบญจวรรณ ดุนขุนทด, ณฐกร นิลเนตร, รัชดาวัลย์ จิตรพรกุลวศิน และประเสริฐ ศรีนวล. (2566). ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านสุขภาพกับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในเขตพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี. วารสารสภาการสาธารณสุขชุมชน. 5(2), 72-82.https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JCCPH/article/view/259005/179248

Ashrafizadeh, H., & Rassouli, M. (2023). Traditional, complementary, and alternative medicine in cancer care: Challenges and opportunities. Asia-Pacific Journal of Oncology Nursing, 11(1), 100321. https://doi.org/10.1016/j.apjon.2023.100321

Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T

Boyce, C. & Neale, P. (2006). Conducting In-Depth Interview: A Guide for Designing and Conducting In-Depth Interviews for Evaluation Input. https://nyhealthfoundation.org/wp-content/uploads/2019/02/m_e_tool_series_indepth_interviews-1.pdf

Morimoto, C., & Dang, N. (2008). Compositions for cancer prevention, treatment, or amelioration comprising papaya extract (U.S. Patent Application No. 11/631,655). U.S. Patent and Trademark Office.

Pongnikorn, D., Daoprasert, K., Wongkaew, B., Sangkam, S., Praditkay, M. & Meemark, R. (2018). Trends in cancer incidence and mortality in Upper Northern Thailand, 1993-2017. Int J Cancer. 142(9), 1767-75. https://doi.org/10.1002/ijc.31203

Van Manen, M. (1990). Researching lived experience: human science for an action sensitive pedagogy. London: The Althouse Press.

World Health Organization. (2024). Global cancer burden growing, amidst mounting need for services. World Health Organization. https://www.who.int/news/item/01-02-2024-global-cancer-burden-growing--amidst-mounting-need-for-services

Yin, S. Y., Wei, W. C., Jian, F. Y., & Yang, N. S. (2013). Therapeutic applications of herbal medicines for cancer patients. Evidence-based complementary and alternative medicine (eCAM), 2013, 1-15. https://doi.org/10.1155/2013/302426

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-12