ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของบุคลากรที่มีดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์มาตรฐาน โรงพยาบาลบึงกาฬ จังหวัดบึงกาฬ

บทคัดย่อ

ภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนในบุคลากรด้านสาธารณสุขเป็นปัญหาสุขภาพสำคัญ ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ทั้งนี้บุคลากรต้องเป็นแบบอย่างด้านสุขภาพให้กับประชาชน การวิจัยกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของบุคลากรที่มีดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์มาตรฐาน โรงพยาบาลบึงกาฬ โดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีการเรียนรู้ทางปัญญาสังคมและแนวทางเวชศาสตร์วิถีชีวิต กลุ่มตัวอย่างคือ บุคลากรโรงพยาบาลบึงกาฬที่มีค่าดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์มาตรฐาน จำนวน 60 คน การสุ่มตัวอย่างแบบง่ายด้วยการจับฉลากแบ่งเป็นกลุ่มทดลอง จำนวน 30 คน ให้ได้รับโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ระยะเวลา 12 สัปดาห์ และกลุ่มควบคุม จำนวน 30 คน ให้ได้รับการติดตามปกติในคลินิกปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ (DPAC) เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบบันทึกผลการตรวจวัดองค์ประกอบร่างกาย และ แบบสอบถามพฤติกรรมสุขภาพ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติอนุมาน ได้แก่ การทดสอบค่าที Paired Sample t-test, Independent t-test ผลการศึกษาพบว่า ภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมสุขภาพเพิ่มขึ้น เมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ทั้งก่อนและหลังการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean _Diff = 29.40, p-value < .001) ด้านองค์ประกอบร่างกาย พบว่า เปลี่ยนแปลงในทิศทางที่ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อเปรียบเทียบก่อนและหลังการทดลอง ได้แก่ ค่าดัชนีมวลกาย ลดลงเฉลี่ย 1.40 หน่วย ขนาดรอบเอวลดลงเฉลี่ย 7.99 ซม. ไขมันในร่างกายลดลงเฉลี่ยร้อยละ 7.63 และมวลกล้ามเนื้อเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 14.07 หน่วย สรุป โปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ที่ออกแบบมาเฉพาะสำหรับกลุ่มบุคลากรที่มีค่าดัชนีมวลกายเกินมาตรฐาน สามารถส่งผลต่อพฤติกรรมสุขภาพและองค์ประกอบร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ควรนำโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นไปผนวกกับบริการสุขภาพประจำของโรงพยาบาลหรือนโยบายการส่งเสริมสุขภาพบุคลากร เพื่อสร้างความยั่งยืนทางโครงสร้างและทรัพยากรภายในองค์กร