ผลของโปรแกรมความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ของพระสงฆ์ ด้วย “โมเดลหินสามวาฬ”

บทคัดย่อ

พระสงฆ์เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณที่มีบทบาทสำคัญด้านศาสนา สังคม และสาธารณสุข ปัจจุบันพระสงฆ์กำลังเผชิญกับปัญหาสุขภาพ เช่น โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ซึ่งเกิดจากการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่พึงประสงค์ การวิจัยรูปแบบกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ของพระสงฆ์ กลุ่มตัวอย่าง คือ พระสงฆ์ จำนวน 70 รูป แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง จำนวน 35 รูป และกลุ่มเปรียบเทียบ จำนวน 35 รูป โดยกลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมความรอบรู้ด้านสุขภาพ “โมเดลหินสามวาฬ” ระยะเวลา 12 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถามและประเมินสุขภาพ ก่อนและหลังการทดลอง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ Paired t-test และ Analysis of Covariance (ANCOVA) กำหนดระดับนัยสำคัญที่ 0.05 ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรอบรู้ด้านสุขภาพ เพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ทั้ง 6 ด้าน ได้แก่ ด้านการเข้าถึงข้อมูล (X̅_diff = 9.99, 95% CI: 8.53 to 11.44) ด้านการเข้าใจ (X̅_diff = 4.61, 95% CI: 4.00 to 5.22) ด้านการโต้ตอบซักถามแลกเปลี่ยน (X̅_diff = 6.43, 95% CI: 5.31 to 7.55) ด้านการตัดสินใจวางแผน (X̅_diff = 8.69, 95% CI: 7.20 to 10.19) ด้านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม (X̅_diff =  8.46, 95% CI: 7.01 to 9.91) และด้านการบอกต่อ (X̅_diff = 12.67, 95% CI: 10.83 to 14.51) นอกจากนี้ พฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ของพระสงฆ์มีการเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (X̅_diff = 3.00, 95% CI: 2.38 to 3.62) ส่วนด้านผลลัพธ์ทางสุขภาพมีค่าลดลง ได้แก่ ดัชนีมวลกาย (X̅_diff = 1.11, 95% CI: 0.76 to 1.46)    ขนาดรอบเอว (X̅_diff = 2.11, 95% CI: 1.58 to 2.66) ระดับน้ำตาลในเลือด (X̅_diff = 9.03, 95% CI: 5.55 to 12.51) ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดสมอง (X̅_diff = 1.24, 95% CI: 0.67 to 1.82) ดังนั้นจะเห็นได้ว่าเมื่อเทียบกับกลุ่มเปรียบเทียบโปรแกรมจึงมีประสิทธิภาพส่งเสริมความรอบรู้และพฤติกรรมสุขภาพพระสงฆ์