การพัฒนาระบบบริการฝากครรภ์ในหน่วยบริการปฐมภูมิอำเภอเมือง จังหวัดเลย

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาและพัฒนาระบบฝากครรภ์คุณภาพในสถานบริการ อำเภอเมือง จังหวัดเลย กลุ่มตัวอย่างคือ เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบงานคลินิกฝากครรภ์ หัวหน้าหน่วยบริการปฐมภูมิ หัวหน้าหน่วยงานสำคัญโรงพยาบาลเลย หญิงตั้งครรภ์ในเขตอำเภอเมือง เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วยแนวทางการพัฒนาระบบฝากครรภ์ ใช้แนวคิดการบริหารมุ่งผลสัมฤทธิ์ดำเนินการตามกระบวนการสนับสนุนการทำงานแบบมีส่วนร่วม และการพัฒนาคุณภาพ ในปี 2559 - 2561 ดำเนินการ 3 ระยะได้แก่  1) วิเคราะห์สถานการณ์ 2) พัฒนาระบบบริการฝากครรภ์ 3) ประเมินผล  

ผลการศึกษามีดังนี้ ระยะวิเคราะห์สถานการณ์ เดือนตุลาคม 2559 พบประเด็นปัญหาได้แก่ 1) ความต่อเนื่องการบริหารจัดการ 2) ระบบริการและคัดกรองครรภ์เสี่ยง 3) ระบบสารสนเทศ 4) ระบบความ สัมพันธ์สนับสนุนทางวิชาการ 5) ระบบสนับสนุนพัสดุ ยา เวชภัณฑ์ 6) ระบบส่งต่อ 7) ทรัพยากรบุคคล จึงดำเนินการพัฒนาตามประเด็นเหล่านี้ ขั้นตอนพัฒนา 1) ผู้บริหารและทีมงานสนับสนุนให้เจ้าหน้าที่ประเมินตนเองตามมาตรฐานคลินิกฝากครรภ์ 2) ถ่ายทอดนโยบาย วิเคราะห์สถานการณ์ปัญหาร่วมกัน 3) พัฒนาแนวทางปฏิบัติระบบงานฝากครรภ์ปฐมภูมิตามปัญหา 4) ปฏิบัติตามแนวทางที่กำหนด 5) ประเมินผล การประเมินผล เดือนตุลาคม 2561 พบว่า หญิงตั้งครรภ์ได้รับการคัดกรอง ดูแลตามเกณฑ์ ลดภาวะ แทรกซ้อน โดยข้อมูลปี 2559-2560 ก่อนการพัฒนาและปี 2561 หลังการพัฒนาได้แก่ การฝากครรภ์ก่อน 12 wks. (เป้าหมาย ≥ร้อยละ 60) ร้อยละ 83.88, 72.25, 85.01 การฝากครรภ์ 5 ครั้งคุณภาพ(เป้าหมาย ≥60) ร้อยละ 67.49, 50.60, 71.86  หญิงตั้งครรภ์มีภาวะซีด (เป้าหมาย≤ ร้อยละ 20) ร้อยละ 15.41, 20.21, 16.54  หญิงตั้งครรภ์ได้รับยาเสริมไอโอดีน/ธาตุเหล็ก (เป้าหมายร้อยละ100) ร้อยละ 67.31, 71.86, 81.25 อัตรา LBW (เกณฑ์ < ร้อยละ7) ร้อยละ 9.26, 7.10, 6.74 อัตราตายปริกำเนิด (เกณฑ์ < 9:1,000 การเกิดมีชีพ) 5.36, 5.58, 3.40 ตามลำดับ มีการทำงานเป็นทีมเครือข่าย ลดแออัด มีระบบสนับสนุนยาและเวชภัณฑ์เพียงพอ มีความต่อเนื่องในระบบบริการจากโรงพยาบาลสู่หน่วยปฐมภูมิ 

สรุปผลจากการพัฒนางานระบบบริการฝากครรภ์ให้ดำเนินงานตามมาตรฐาน การพัฒนาศักยภาพบุคลากร และการสนับสนุนเครื่องมือ พัฒนาระบบให้คำปรึกษาส่งต่อ ส่งผลให้เกิดระบบบริการที่เหมาะสม และสามารถนำไปเป็นแนวทางการพัฒนาระบบบริการฝากครรภ์ในเขตจังหวัดเลยต่อไป