การพัฒนาชุดตรวจคุณภาพการตรวจวินิจฉัยเชื้อ Mycobacterium ที่รวดเร็วด้านอณูชีววิทยา

บทคัดย่อ

วัณโรคเป็นสาเหตุหลักของการเจ็บป่วยและการเสียชีวิตในหลายประเทศทั่วโลก ประเทศไทยเป็นหนึ่งใน 22 ประเทศที่มีการระบาดของวัณโรคสูง และปัจจุบันวัณโรคที่ดื้อยาหลายขนาน (MDR-TB) เป็นภาระหนักที่กำลังขยายตัวออกไปเพิ่มขึ้น จำเป็นที่จะต้องพัฒนาและสนับสนุนเทคโนโลยีและกลยุทธ์ใหม่ที่จะช่วยให้เพิ่มความสามารถของโปรแกรมการป้องกัน การวินิจฉัย และการรักษา เริ่มมีการตรวจวัณโรคด้วยวิธีอณูชีววิทยาเพิ่มมากขึ้นโดยผลตรวจจากห้องปฏิบัติการที่มีคุณภาพจะเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการวินิจฉัยโรคของผู้ป่วย การประเมินคุณภาพห้องปฏิบัติการโดยองค์กรภายนอกจึงเป็นกลไกหนึ่งที่สำคัญของระบบประกันคุณภาพ เพื่อให้ผลตรวจมีความถูกต้อง แม่นยำ ตามมาตรฐานวิชาชีพ และเป็นมาตรฐานสากลเดียวกัน อย่างไรก็ตามการควบคุมคุณภาพภายนอกสำหรับการตรวจด้วยเทคนิคนี้ยังไม่มีหน่วยงานที่เปิดให้บริการในประเทศ ดังนั้นกลุ่มปฏิบัติการอ้างอิงชันสูตรวัณโรคแห่งชาติจึงได้เริ่มการพัฒนาชุดตรวจคุณภาพการตรวจวินิจฉัยเชื้อ Mycobacterium ที่รวดเร็วด้วยวิธีอณูชีววิทยาเพื่อใช้ในโครงการประเมินคุณภาพห้องปฏิบัติการด้านการตรวจหาเชื้อวัณโรคด้วยวิธีอณูชีววิทยาโดยใช้วิธี Dry Tube Culture Spot (DCS) ปริมาณเชื้อที่เหมาะสมสำหรับการเตรียมตัวอย่างชุดตรวจคุณภาพ คือ เชื้อที่ความเข้มข้นเทียบเท่ากับ Macfarland No.1 หรือปริมาณเชื้อเท่ากับ 10(7) เซล/มิลลิลิตร จำนวน 0.1 มิลลิลิตร และการเตรียมเชื้อในสภาพที่เหมาะสมสำหรับการส่งตรวจโดยเตรียมตัวอย่าง 5 ตัวอย่าง ๆ ละ 100 หลอด แล้วสุ่มมาทดสอบร้อยละ12 รวมตัวอย่างทั้งหมด 60 ตัวอย่าง แบ่งตัวอย่างออกเป็น 2 ส่วนเพื่อทดสอบด้วยเทคนิค Line Probe Assay: Genotype (HAIN test) และ Xpert MTB/RIF อย่างละ 30 ตัวอย่าง ให้ผลตรงกับเชื้อมาตรฐานร้อยละ 100 และ ร้อยละ 97 ตามลำดับ