เขตสุขภาพ: จากประสบการณ์ต่างประเทศสู่การพัฒนารูปแบบในประเทศไทย

บทคัดย่อ

เขตสุขภาพเป็นสิ่งใหม่ที่ประเทศไทยขาดองค์ความรู้ เป็นเหตุผลสำคัญที่ต้องศึกษาจากประสบการณ์ต่างประเทศเพื่อให้เข้าใจถึงประเด็นสำคัญต่าง ๆ ได้แก่ หลักการและแนวคิดของเขตสุขภาพ โครงสร้างองค์กรบทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบ ความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างองค์กรที่เกี่ยวข้อง กลไกกำกับติดตาม และผลกระทบจากการจัดตั้งเขตสุขภาพ การศึกษาใช้วิธีการทบทวนวรรณกรรมเกี่ยวข้องกับประสบการณ์จาก 8ประเทศและของสปสช.สาขากทม. ระยะเวลาศึกษาตั้งแต่กรกฎาคม 2553 ถึงธันวาคม 2553 รวม 6 เดือน นำ ข้อมูลมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและนำเสนอเชิงพรรณนา การศึกษาพบว่ามีคำใช้เรียกเขตสุขภาพแตกต่างกัน เขต สุขภาพประกอบด้วย 3 แนวคิด คือ ระบบบริการที่บูรณาการ การกระจายอำนาจด้านสาธารณสุข และการอภิบาลระบบ องค์กรแกนหลักของเขตสุขภาพคือคณะกรรมการที่มีอิสระ อย่างไรก็ตามส่วนกลางยังคงอำนาจกำกับดูแลไว้ คณะกรรมการมีความสัมพันธ์เชิงเครือข่ายกับประชาสังคม บทบาทเขตสุขภาพประกอบ ด้วยการจัดบริการ การคลังสุขภาพและการอภิบาลระบบ ช่องทางการกำกับของเขตสุขภาพใช้การจัดทำ สัญญาและการฟ้องร้องกรณีเกิดความเสียหาย เขตสุขภาพมีทั้งข้อดีและข้อเสียกระทบต่อคุณภาพ ประสิทธิภาพและความเป็นธรรมทางสุขภาพ ประเทศไทยต้องพัฒนาปัจจัยที่ทำให้เขตสุขภาพประสบผลสำเร็จหลายประการได้แก่ ลดความขัดแย้งเชิ่งนโยบาย ขยายเครือข่ายบริการที่ครอบคลุม การเมืองท้องถิ่นที่เข้มแข็ง และความพร้อมของบุคลากรที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญในพื้นที่