การดูแลสุขภาพตนเองและความรู้เท่าทันด้านสุขภาพของผู้ป่วยโรคเบาหวาน: กรณีผู้ป่วยโรคเบาหวาน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหนองกางเขน ตำบลบางแม่นาง อำเภอบางใหญ่ จังหวัดนนทบุรี

บทคัดย่อ

สถานการณ์ของโรคเบาหวานในประเทศไทย พบว่า มีจำนวนผู้ป่ วยเพิ่มขึ้นทุกปี แม้จะมีการรณรงค์เพื่อการ สร้างเสริมสุขภาพและการป้ องกันโรค อีกทั้งปัจจุบันการเข้าถึงข้อมูลและการสื่อสารข้อมูล ทำได้ง่ายและเร็วขึ้น ส่งผล ให้ผู้ป่ วยสามารถค้นหา เข้าถึง วิเคราะห์ ตัดสินใจ และเลือกใช้ข้อมูลความรู้มาปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของ ตนเองได้มากขึ้น ซึ่งสอดคล้องกับหลักการแนวคิดความรู้เท่าทันด้านสุขภาพ โดยจังหวัดนนทบุรีเป็นอีกจังหวัดหนึ่ง ที่มีผู้ป่ วยโรคเบาหวานเพิ่มจำนวนขึ้นทุกปีเช่นเดียวกัน แต่จากการดำเนินงานของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล บ้านหนองกางเขน ตำบลบางแม่นาง อำเภอบางใหญ่ จังหวัดนนทบุรีพบว่า มีผู้ป่ วยโรคเบาหวานจำนวนหนึ่งที่มี พฤติกรรมการดูแลรักษาสุขภาพของตนเอง มีการควบคุมระดับเบาหวานให้อยู่ในระดับปกติได้ดี การศึกษานี้มี วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการดูแลสุขภาพของตนเองและความรู้เท่าทันด้านสุขภาพของผู้ป่ วยโรคเบาหวาน โดยใช้การสุ่มแบบเจาะจง และใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบเชิงลึกรายบุคคล ด้วยแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งมีโครงสร้าง และนำ มาวิเคราะห์ข้อมูลและสร้างข้อสรุปตามประเด็นสำคัญ ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่ วยโรคเบาหวานมีพฤติกรรมการดูแล รักษาสุขภาพของตนเอง 6 รูปแบบ คือ (1) ปรับพฤติกรรมการกิน (2) กินยาสม่ำเสมอ (3) ควบคุมอาหารด้วยตนเอง โดยไม่กินยา (4) พบแพทย์ต่อเนื่อง (5) ดูแลกายและใจ และ (6) ใช้ยาสมุนไพรเป็นทางเลือกร่วม รวมทั้งมี พฤติกรรมการรู้เท่าทันด้านสุขภาพในระดับขั้นปฏิสัมพันธ์ คือ สามารถเข้าถึง ค้นหาข้อมูลและความรู้เกี่ยวกับ โรคเบาหวานได้ด้วยตนเองทางอินเตอร์เน็ต และมีทักษะการคิดวิเคราะห์เพื่อประเมินข้อมูลและความรู้ด้านสุขภาพ เพื่อการดูแลตนเองได้อย่างเหมาะสม จนสามารถดำรงชีวิตได้อย่างปกติสุขและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น