การพัฒนาสูตรแอลกอฮอล์เจลสำหรับล้างมือ

บทคัดย่อ

การใช้แอลกอฮอล์เจลเช็ดูมือแทนการล้างมือด้วยสบู่และน้ำ ทำให้สะดวกและไม่เสียเวลาในการเดินมา ล้างมือที่อ่างล้างมือ เป็นมาตรการสำคัญในการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อไปสู่ผู้ใช้บริการหรือผู้ป่วย ซึ่งเป็น ส่วนสำคัญในการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อในโรงพยาบาล แต่เดิมมีความจำเป็นต้องจัดซื้อจากหน่วยงานภายนอกเป็นมูลค่าสูงในแต่ละปี งานผลิตยาทั่วไป กลุ่มงานเภสัชกรรม โรงพยาบาลราชบุรี จึงได้ศึกษาเชิงทดลองพัฒนาสูตรตำรับแอลกอฮอล์เจลสำหรับล้างมือ จำนวน 5 ตำรับ เพื่อให้ได้สูตรแอลกอฮอลเจลที่เหมาะสม มีความคงตัวดีและมีประสิทธิภาพ ทดสอบความคงตัวของผลิตภัณฑ์ที่อุณหภูมิต่างๆ โดยวิธี Freeze-thaw cycle และทดสอบคุณสมบัติทางกายภาพของผลิตภัณฑ์ คือความเป็นกรด ด่าง ความหนืด การกระจายตัวของเจลและความชุ่มชื้นเมื่อสัมผัสกับผิวหนัง และทดสอบความพึงพอใจของอาสาสมัคร จำนวน 50 คน พบว่าอาสาสมัครมีความพึงพอใจในสูตรตำรับที่ 5 มากที่สุด ค่าเฉลี่ย ส่วนเบียงเบนมาตรฐาน 4.66, 0.66 หรือร้อยละ 93.20 รองลงมาได้แก่สูตรตำรับที่ 4 และ 3 มีค่าเฉลี่ยความพึงพอใจเท่ากับ 4.44, 0.76 และ 4.14, 0.83 ตามลำดับ ซึ่งสูตรตำรับที่ 5 ประกอบด้วย carbopol 940 0.2% ใช้เป็นสารก่อเจล glycerine 1% และ propylene Blycol 2% เป็น humectant เพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ผิวหนัง triethanolamine 0.1% เป็นสารปรับความเป็นก รดด่าง เพื่อเพิ่มความหนืดของเจล และ alcohol 70% เพื่อให้มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อ เป็นสูตรตำรับที่ได้ผลิตภัณฑ์เป็นเจลใส มีความหนืดพอเหมาะ เมื่อเช็คถูมือแล้วไม่ทำให้ผิวแห้ง มีความคงตัวดี และเมื่อคำนวณความคุ้มทุนแล้วพบว่าสามารถประหยัดงบประมาณในการจัดซื้อยาได้มาก