การศึกษาทิศทางระบบสุขภาพในอนาคต และคาดการณ์ความต้องการกำลังคนสาขาวิชาชีพแพทย์ของหน่วยบริการส่วนภูมิภาค สังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ปี พ.ศ. 2565 – 2569: ข้อเสนอเชิงนโยบาย
คำสำคัญ:
ระบบสุขภาพในอนาคต, ความต้องการกำลังคน, ข้อเสนอเชิงนโยบายบทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาพอนาคตของระบบบริการสุขภาพที่พึงประสงค์ และคาดการณ์แนวโน้ม ความต้องการกำลังคนวิชาชีพแพทย์ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข รวมทั้งพัฒนาร่างกรอบอัตรากำลังคนวิชาชีพแพทย์ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เป็นการศึกษาแบบผสมผสาน เก็บข้อมูลเดือนตุลาคม 2564 - กรกฎาคม 2565 ข้อมูลเชิงปริมาณ เก็บจากหน่วยบริการสาธารณสุข สังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ด้วย web base survey ข้อมูลทุติยภูมิเก็บด้วย Excel spread sheet ที่พัฒนาขึ้น ข้อมูลเชิงคุณภาพ วิเคราะห์และกำหนดภาพอนาคตของ ระบบบริการสุขภาพที่พึงประสงค์ ด้วยการสนทนากลุ่ม ผู้บริหารส่วนกลาง ผู้บริหารระดับจังหวัด และผู้ทรงคุณวุฒิ 21 ท่าน พัฒนากรอบอัตรากำลังแพทย์ ด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก 10 ท่าน และสนทนากลุ่มตัวแทนวิชาชีพ 20 ท่าน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์เชิงคุณภาพเชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า ภาพอนาคตของ ระบบบริการสุขภาพที่พึงประสงค์ในปี 2565 – 2569 มี 10 ประเด็นสำคัญ คือ (1) ระบบบริหารจัดการระดับเขต สุขภาพ (2) การจัดบริการปฐมภูมิอย่างบูรณาการ (3) การกระจายระบบบริการสุขภาพระดับสูง (4) การกระจาย อำนาจไปให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (5) การจัดบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้ องกันโรคอย่างมีส่วนร่วม (6) กำลังคน ด้านสุขภาพเพียงพอ มีคุณภาพ กระจายเป็นธรรม (7) ระบบการผลิตกำลังคน (8) ระบบรองรับภาวะฉุกเฉินทาง ด้านสุขภาพ (9) ระบบฐานข้อมูลที่เชื่อมโยงกัน (10) คนไทยมีความรอบรู้ด้านสุขภาพ ผลการคาดการณ์ภาระงาน บริการผู้ป่ วยนอกและผู้ป่ วยใน ปี 2569 เท่ากับ 180,085,065 และ 40,585,232 ครั้งต่อปี ตามลำดับ ภาระงาน บริการของแพทย์มี 14 กิจกรรม ผลการคาดการณ์แนวโน้มความต้องการแพทย์ ปี 2569 จาก 3 กลุ่มกิจกรรม ได้แก่ demand-based health services คำนวณได้ 28,307 คน รวมกับภาระงานอื่น จำนวน 4,245 คน วิธี population ratio-base services จำนวน 6,150 คน และวิธี target-base services จำนวน 180 คน รวมทั้งสิ้น 38,882 คน และ กรอบอัตรากำลังของแพทย์ปี 2564 จำนวน 24,668 คน ปฏิบัติจริง (10 กรกฎาคม 2565) จำนวน 24,649 คนและร่างกรอบอัตรากำลัง ปี 2569 จำนวน 38,882 คน ข้อเสนอเชิงนโยบาย (1) ควรกำหนดองค์ประกอบในการจัด ทำกรอบอัตรากำลังแพทย์ทั้งหลักเกณฑ์จากส่วนกลาง และเงื่อนไขเฉพาะของพื้นที่ เพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ ในพื้นที (2) ควรพัฒนาศักยภาพของแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวให้สามารถจัดบริการเชิงรุกและใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยี ่ สมัยใหม่ (3) พัฒนากฎหมายการจ้างงาน ให้มีความยืดหยุ่น สามารถจ้างงานทางเลือก เพื่อธำรงรักษาแพทย์ในระบบ ราชการ
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Horton R, Araujo EC, Bhorat H, Bruysten S, Jacinto CG, McPake B, et al. Final report of the expert group to the High-Level Commission on Health Employment and Economic Growth [Internet]. 2016 [cited 2022 Jul 1]. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/ handle/10665/250040/9789241511285-eng.pdf?sequence= 1&isAllowed=y
World Health Organization. Global strategy on human resources for Health: Workforce 2030 [Internet]. 2016 [cited 2022 Jul 4]. Available from: https://apps.who. int/iris/bitstream/handle/10665/250368/?sequence=1
Liu JX, Goryakin Y, Maeda A, Bruckner T, Scheffler B. Global Health workforce labor market projections for 2030 [Internet]. 2016 [cited 2022 Jul 4]. Available from: https://human-resources-health.biomedcentral. com/articles/10.1186/s12960-017-0187-2
Pagaiya N, Phanthunane P, Bamrung A, Noree T, Kongweerakul K. Forecasting imbalances of human resources for health in the Thailand health service system: application of a health demand method. Human Resources for Health [Internet]. 2019 [cited 2022 Jul 4]. Available from: https://human-resources-health.biomedcentral. com/articles/10.1186/s12960-018-0336-2
Bazyar M, Hekmat SN, Rafiei S, Mirzaei A, Otaghi M, Khorshidi A, et al. Supply-and-demand projections for the health workforce at a provincial level from 2015 to 2025 in Ilam, Iran [Internet]. 2019 [cited 2022 Jul 4]. Available from: https://journals.sagepub.com/ doi/10.1177/2010105820 943239
Karan A, Negandhi H, Hussain S, Zapata T, Mairembam D, Graeve HD, et al. Size, composition and distribution of health workforce in India: why, and where to invest? [Internet]. 2021 [cited 2022 Jul 4]. Available from: https://human-resources-health.biomedcentral.com/ articles/10.1186/s12960-021-00575-2
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. แผนยุทธศาสตร์ชาติ ระยะ 20 ปี ด้านสาธารณสุข (พ.ศ.2560 - 2579) [อินเทอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 10 ก.ค. 2565]. แหล่งข้อมูล: https://drive.google.com/file/d/ 1YaDzed3TxKwBbYq-OxGfpJNySoR4bl_8/view
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. แผนปฏิบัติราชการ ประจำปี งบประมาณ พ.ศ. 2565 สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. นนทบุรี: กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2564.
กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. แผนพัฒนาระบบบริหารสุขภาพ (service plan) พ.ศ. 2561 - 2565. นนทบุรี: กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2559.
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. แผนกำลังคนตามการจัดระบบบริการโดย เขตสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2563 - 2567 (blueprint of health service and human resource). นนทบุรี: กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2563.
กองบริหารทรัพยากรบุคคล สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. คู่มือโครงสร้างและกรอบอัตรากำลัง หน่วยงาน ในราชการบริหารส่วนภูมิภาค (พ.ศ. 2560 - 2564). นนทบุรี: กองบริหารทรัพยากรบุคคล สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2560.
Panteli D, Maier CB, Regulating the health workforce in Europe: implications of the COVID-19 pandemic [Internet]. 2021 [cited 2022 Jul 2]. Available from: https://link.springer.com/article/10.1186/s12960- 021-00624-w
Koontalay A, Suksatan W, Prabsangob K, Sadang JM. Healthcare workers’ burdens during the COVID-19 pandemic: a qualitative systematic review. Journal of multidisciplinary healthcare [Internet]. 2021 [cited 2022 Jul 2]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pmc/articles/PMC8558429/
Stankov I, Useche AF, Meisel JD, Montes F, Morais LMO, Friche AAL, et al. From causal loop diagrams to future scenarios: using the cross-impact balance method to augment understanding of urban health in Latin America [internet]. 2021 [cited 2022 Jul 2]. Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S0277953621004895
จุมพล พูลภัทรชีวิน. การวิจัยอนาคต. วารสารวิธีวิทยาการวิจัย 2558;1(1):22–4.
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. บทสรุปและสาระสำคัญของการปฏิรูปเขตสุขภาพ ระยะที่ 1. นนทบุรี: สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2564.
พระราชบัญญัติระบบสุขภาพปฐมภูมิ พ.ศ. 2562. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 136, ตอนที่ 56 (ลงวันที่ 30 เมษายน 2562).
ณัฐรดา ทองสุทธิ์. การศึกษาประสิทธิผลของการบริหาร จัดการการลงทุน เพื่อพัฒนาระบบบริการ ตติยภูมิขั้นสูง (excellence center) ด้านโรคหัวใจ โรงพยาบาลสุรินทร์. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์ 2020;35(1):1–12.
สำนักงานคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์การปกตรองส่วนท้องถิ่น, สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี. แนวทางการดำเนินการถ่ายโอนภารกิจสถานีอนามัย เฉลิมพระเกียรติ ๖๐ พรรษา นวมินทราชินี และโรงพยาบาล ส่งเสริมสุขภาพตำบลให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัด [อินเทอร์เน็ต]. [สืบค้นเมื่อ 2 ก.ค. 2565]. แหล่งข้อมูล: https://drive.google.com/file/d/1aIdKh0Twd EiVLRlHB5Jdm95EFAKHyhAF/view
Simonds VW, Duran B, Villegas W. Community-based participatory research: Its role in future cancer research and public health practice [internet]. 2013 [cited 2022 Jul 5]. Available from: https://blogs-origin.cdc.gov/ pcd/2014/01/03/community-based-participatory-research-its-role-in-future-cancer-research-and-publichealth-practice/
Coughlin SS, Smith SA, Community-based participatory research to promote healthy diet and Nutrition and Prevent and control obesity among African Americans: a literature review [internet]. 2017 [cited 2022 Jul 5]. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih. gov/27059053/
ปิยะ หาญวรวงศ์ชัย. ชุดโครงการวิจัยเพื่อพัฒนาต้นแบบการ บูรณาการระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและการพัฒนา เทคโนโลยีระบบดิจิทัลเพื่อการจัดบริการ โรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูงในระบบปฐมภูมิในประเทศไทย. สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [สืบค้น เมื่อ 1 ก.ค. 2565]. แหล่งข้อมูล:https://kb.hsri.or.th/ dspace/bitstream/handle/11228/5324/hs2651.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Yin D, Yin T, Yang H, Xin Q, Wang L, Li N, et al. An economic-research-based approach to calculate community health-staffing requirements in Xicheng district, Beijing [Internet]. 2016 [cited 2022 Jul 2]. Available from: https://human-resources-health.biomedcentral. com/articles/10.1186/s12960-016-0152-5
Murphy GT, Birch S, MacKenzie A, Rigby J. Simulating future supply of and requirements for human resources for health in high-income OECD countries [Internet]. 2016 [cited 2022 Jul 2]. Available from: https://human-resources-health.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12960-016-0168-x
Ono T, Lafortune G, Schoenstein M. Health workforce planning in OECD countries: a review of 26 projection models from 18 countries. OECD ilibrary [Internet]. 2013 [cited 2022 Jul 2]. Available from: https://www. oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/ health-workforce-planning-in-oecd-countries_5k44t787zcwb-en https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/5k44t787zcwb-en.pdf?expires=1664466230 &id=id&accname=guest&checksum=476D785A3A0B49373375C3102061F89F
De Graaf-Ruizendaal WA, De Bakker DH. The construction of a decision tool to analyse local demand and local supply for GP care using a synthetic estimation model [Internet]. 2013 [cited 2022 Jul 2]. Available from: https://human-resources-health.biomedcentral. com/articles/10.1186/1478-4491-11-55
Putri LP, O’Sullivan BG, Russell DJ, Kippen R. Factors associated with increasing rural doctor supply in Asia-Pacific LMICs: a scoping review [Internet]. 2020 [cited 2022 Jul 1]. Available from: https://human-resources-health.biomedcentral.com/articles/10.1186/ s12960-020-00533-4
Laurence COM, Karnon J. What will make a difference? assessing the impact of policy and non-policy scenarios on estimations of the future GP workforce. Human resource for health [Internet]. 2017 [cited 2022 Jul 2]. Available from: https://human-resources-health. biomedcentral.com/articles/10.1186/s12960-017- 0216-1
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
วิธีการอ้างอิง
ฉบับ
บท
การอนุญาต
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
