การพัฒนารูปแบบการสร้างสุขภาพดี วิถีใหม่ วิถีธรรม วิถีไทย วิถีเศรษฐกิจพอเพียง สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานที่นับถือศาสนาอิสลาม

บทคัดย่อ

การวิจัยและพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบ ศึกษาประสิทธิผลต่อการสร้างสุขภาพดี วิถีใหม่ วิถีธรรม วิถีไทย วิถีเศรษฐกิจพอเพียง การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่ วยโรคเบาหวานหลังการสร้างสุขภาพดี และศึกษา ความพึงพอใจต่อรูปแบบการสร้างสุขภาพดีของผู้ป่วยโรคเบาหวาน กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่ วยโรคเบาหวานที่มารักษาที่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ในอำเภอไม้แก่น 6 แห่ง และโรงพยาบาลไม้แก่น เลือกกลุ่มตัวอย่าง แบบเจาะจง (กลุ่มทดลอง จำนวน 48 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ จำนวน 48 คน) เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบวัดการ ปฏิบัติ 3ส. 3อ. และ 1น. แบบทดสอบการสร้างสุขภาพ แบบบันทึกภาวะสุขภาพ และเครื่องมือในการตรวจวัด/ ประเมินภาวะสุขภาพ (เครื่องชั่งน้ำหนัก เครื่องวัดส่วนสูง สายวัดรอบเอว และเครื่องตรวจระดับน้ำตาลในเลือด DTX ระหว่างวันที่ 20 มีนาคม – 23 มิถุนายน 2566 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การทดสอบไคสแคว์ และ การทดสอบใช้ independent t-test และ paired t-test ผลการศึกษา พบว่า รูปแบบการสร้างสุขภาพที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย การอบรมและฝึกปฏิบัติการสร้างสุขภาพดี แล้วให้ไปปฏิบัติตนในแต่ละวัน โดยการละหมาด (สวดมนต์) อ่านอัลกรุอาน (สมาธิ) การสนทนาธรรม 3อ. (อาหาร ออกกำลังกาย อารมณ์) 1น. (นาฬิ กาชีวิต) และใช้ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการดำเนินชีวิต และติดตามเยี่ยมเสริมพลังผู้ป่ วยโรคเบาหวานเป็นระยะๆ อย่าง ต่อเนื่อง และประเมินผล ผลการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น พบว่า ผู้ป่ วยโรคเบาหวานมีความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน พฤติกรรมสุขภาพโดยรวมและรายด้าน ดัชนีมวลกาย เส้นรอบเอว และระดับน้ำตาลในเลือด ดีกว่าก่อนการสร้าง สุขภาพ และดีกว่าการสร้างสุขภาพแบบเดิม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) ทั้งนี้ ผู้ป่ วยโรคเบาหวาน ควบคุม ระดับน้ำตาลในเลือดได้ ร้อยละ 64.6 มีความพึงพอใจต่อรูปแบบการสร้างสุขภาพในระดับมาก ร้อยละ 81.2 รูปแบบการสร้างสุขภาพฯ แบบใหม่นี้ทำให้เกิดประสิทธิผลที่ดี สามารถนำไปใช้ในการสร้างสุขภาพผู้ป่ วยโรคเบาหวาน ที่นับถือศาสนาอิสลาม ของโรงพยาบาล และ รพ.สต. ต่อไป